Kopernik odkrywany. Czy Mikołaj Kopernik korzystał ze znanych już wcześniej teorii astronomicznych?

550. rocznica urodzin wielkiego astronoma jest okazją do naukowych podsumowań, które zostaną przedstawione podczas Światowego Kongresu Kopernikańskiego. W czasie czterech sesji, które zaplanowane są w różnych miastach Polski od lutego do września, omawiane będą zagadnienia związane z biografią Kopernika i jego dokonaniami w dziedzinie astronomii, ekonomii oraz medycyny. Celem Kongresu, który odbywać się będzie w czterech odsłonach zaplanowanych do września, jest pokazanie stanu […]

Laureaci międzynarodowej Nagrody Naukowej “Ratio et Spes”

Laureatem międzynarodowej Nagrody Naukowej “Ratio et Spes” został w tym roku ks. prof. Michał Heller, kosmolog, filozof i teolog. Wyróżnienie trafiło do prof. Toma McLeisha, filozofa przyrody z Uniwersytetu w Yorku (Anglia). “Ratio et Spes” to nagroda przyznawana wspólnie od 2020 r. przez Uniwersytet Mikołaja Kopernika i Watykańską Fundację Joseph Ratzinger-Benedetto XVI za wybitną interdyscyplinarną publikację naukową lub cykl publikacji mieszczących się w corocznie określanej problematyce. Czwartej […]

Czy mechanika kwantowa rzuca nowe światło na stare problemy filozoficzne? – prof. Tomasz Placek

19 maja 2022 r.  Redakcja Filozofuj! gościła na redakcyjnej kanapie prof. Tomasza Placka. Było to drugie spotkanie z cyklu „Filozof na kanapie” poświęcone filozoficznym problemom w fizyce kwantowej. Rozmowa wokół numeru 1/2022 F! „Rzeczywistość kwantowa” dotyczyła m.in. tego, dlaczego fizyka kwantowa potrzebuje interpretacji i jaki jest metodologiczny status tych interpretacji, tego, czy mechanika kwantowa wymaga zmiany logiki i wielu innych fascynujących kwestii. Z odcinka dowiecie się tego, […]

Pogawędnik filozoficzny: O kamieniu filozoficznym

Pogawędnik filozoficzny https://www.buzzsprout.com/872089 Porozmawiajmy o filozofii i jej okolicach – jak się ją studiuje, jak się w niej i dla niej pracuje, jakie stawia wyzwania, przysparza trudności, ale i jakimi obdarza radościami. Rzeczowo, ale nie zawsze w akademickim tonie. Serio, ale nie bardzo poważnie. W duchu pogawędki, niekoniecznie konwersatorium. Pogawędnik redagują pracownicy i doktoranci Instytutu Filozofii UMK w Toruniu: Marcin T. Zdrenka, Adam Grzeliński, Piotr […]

Czy nauka stała się religią?

Nie sposób nie dostrzec specyficznego podejścia do nauki, jakie daje o sobie znać ostatnimi czasy coraz częściej w tzw. opinii publicznej i które coraz wyraźniej uwidacznia się w badaniach ankietowych.Okazuje się, że podejście ludzi nie zajmujących się fachowo badaniami naukowymi wyraźnie zaczyna przypominać podejście religijne, charakteryzujące się takimi cechami jak: istnienia „ezoterycznego” dla większości ludzi języka (matematyka), poczucie „tajemniczości”, […]

Historia nauk przyrodniczych dla humanistów (4-6) – Wojciech Sady

Historia nauk przyrodniczych dla humanistów (4/15) O przekładach w XII w. dzieł Greków na łacinę i o powstaniu pierwszych uniwersytetów, o braku badań na uniwersytetach średniowiecznych: mamy dzieła starożytnych i Biblię – i nie chcemy niczego więcej, o upadku Konstantynopola i przewiezieniu na Zachód dzieł Platona, o wynalezieniu pras drukarskich, o podróżach morskich i wielkich odkryciach geograficznych, o heliocentrycznym systemie Kopernika, o anatomicznym dziele Wesaliusza, o odkryciu liczb ujemnych […]

Historia nauk przyrodniczych dla humanistów (1-3) – Wojciech Sady

  Jest to pierwszy z piętnastu 1-godzinnych wykładów o historii nauk przyrodniczych. Zaczniemy od dokonań starożytnych Greków. Po ogólnym wstępie opowiem o narodzinach naturalistycznego myślenia o przyrodzie, pitagorejskiej matematyki, a przede wszystkim o tym, jak Grecy odkryli, że Ziemia jest kulą i jak Eratostenes zmierzył obwód Ziemi. Wykład 02, o nauce hellenistycznej: o tym, jak Hipparch z Nikai obliczył odległość z Ziemi do Księżyca, o Elementach Euklidesa, […]

O mechanizmie rewolucji kwantowej i relatywistycznej w fizyce – Wojciech Sady

Na przełomie XIX i XX w. doszło do dwóch wielkich rewolucji w fizyce: mechanikę klasyczną zastąpiła teoria względności z jednej, a mechanika kwantowa z drugiej strony. Jak to było możliwe, że naukowcy zaczęli myśleć inaczej niż myśleli wcześniej? W obu przypadkach przełom dokonał się wyniku prac trzech pokoleń teoretyków (w przybliżeniu: Maxwell, Lorentz-Larmor-Poincaré, Einstein; Boltzmann-Planck, Einstein-Bohr, Heisenberg-Schrödinger-Dirac). Teoretycy pierwszego pokolenia, z zastanej wiedzy teoretycznej i nowych wyników eksperymentów wyprowadzili wnioski, które określić można mianem „anomalnych” (chodzi o anomalie teoretyczne, a nie doświadczalne). Stało się to poza zasięgiem ich świadomej kontroli; ich dociekaniami kierowały równania, mądrzejsze niejako od swych twórców i użytkowników. W drugim pokoleniu próbowano stosować te anomalne wnioski wraz z zasadami panującego stylu myślenia – ale musiano to robić w sposób eklektyczny, dokonując wyborów, gdyż wszystkich dostępnych na rynku idei twierdzeń stosować się nie udawało. Rewolucja naukowa dokonała się, gdy młodzi fizycy trzeciego pokolenia użyli niegdysiejszych „anomalnych” wniosków jako autonomicznych zasad – a uwzględniając kolejne wyniki eksperymentów zbudowali nowe naukowe programy badawcze.

Kondycja polskiej filozofii chrześcijańskiej w XX i XXI w. – jej szanse, wyzwania, zagrożenia

Kondycja polskiej filozofii chrześcijańskiej w XX i XXI w. – jej szanse, wyzwania, zagrożenia

Zapraszamy na debatę pt. Kondycja polskiej filozofii chrześcijańskiej w XX i XXI w. – jej szanse, wyzwania, zagrożenia. Wokół książki Przewodnik po polskiej filozofii chrześcijańskiej XX i XXI w. pod redakcją P. Mazura, P. Duchlińskiego i P. Skrzydlewskiego (Wydawnictwo Naukowe AIK, Kraków 2020). Czwartek, 17 grudnia 2020 r. godz. 17:00.   Program debaty I panel dyskusyjny: Prowadzący: dr hab. Piotr Sikora, prof. AIK Uczestnicy: dr hab. […]

Czy zdajemy sobie sprawę z wielkości Wszechświata?

Jak to wszystko się zaczęło i jak się skończy? Czy my jesteśmy w stanie wszystko zrozumieć i ogarnąć, używając naszej wyobraźni? Na początku był chaos czy po prostu jeden “Wielki Wybuch”? W jaki sposób do niego doszło? Nauka już wiele jest w stanie nam powiedzieć o początku Wszechświata, ale czy jesteśmy w stanie wszystko zrozumieć? – Nie bardzo wiemy czym naprawdę był “Wielki Wybuch”, ani jak do niego […]

Spór o rozumienie - Bartosz Brożek, Michał Heller, Jerzy Stelmach

Spór o rozumienie – Bartosz Brożek, Michał Heller, Jerzy Stelmach

Czym jest rozumienie? Mało jest w filozofii pytań równie doniosłych, a równocześnie wymykających się jednoznacznej odpowiedzi. Takie pytania są wymagające: zmuszają do intelektualnej pokory i ciągłego ponawiania myślowego wysiłku. Ale równocześnie narzucają się nam z wielką siłą, domagając się rozwiązania. Spór o rozumienie to próba spojrzenia na pojęcie rozumienia z trzech różnych perspektyw: filozofii inspirowanej matematyką i fizyką, filozofii uprawianej w kontekście nauk […]

Filozofia w Polsce po reformie. Szanse i zagrożenia. Panel dyskusyjny

13 września 2019 r. podczas XI Polskiego Zjazdu Filozoficznego odbył się panel dyskusyjny pt. Filozofia w Polsce po reformie. Szanse i zagrożenia. Uczestnikami panelu byli prof. Jan Woleński, prof. Joanna Golińska-Pilarek, prof. Dariusz Łukasiewicz, prof. Adam Grzeliński, a spotkanie moderował prof. Piotr Gutowski. Celem panelu była refleksja nad zmianami, jakie reforma nauki i szkolnictwa wyższego już wywołała i zapewne jeszcze wywoła w środowisku filozoficznym. Reforma […]

Naturalizm – nadnaturalizm. Panel dyskusyjny

13 września 2019 r. podczas XI Polskiego Zjazdu Filozoficznego odbył się organizowany przez naszą Sekcję panel dyskusyjny pt. NATURALIZM – NADNATURALIZM. Historia filozofii, ale również i historia nauki, ujawniły różne próby skonkretyzowania pojęcia natury na przestrzeni dziejów. Właśnie to pojęcie (jako najbardziej fundamentalne dla rozumienia wszystkiego, co istnieje) stało się źródłem naturalizmu. Współczesne dyskusje nad naturalizmem niosą w sobie nie tylko echa […]

Zapraszamy na LXI Tydzień Filozoficzny

LXI Tydzień Filozoficzny online

Zapraszamy na LXI Tydzień Filozoficzny Zapraszamy do Lublina lub przed ekrany komputerów – http://bit.ly/61TF_online. Poniedziałek | 8 kwietnia 2019 Dzień I: Metafizyczno-ontologiczny CTW 114 9.00–10.00 Msza św. w Kościele Akademickim na rozpoczęcie LXI TF 10.30–11.00 inauguracja LXI TF: wystąpienie Dziekana Wydziału Filozofii i prezesa KFS KUL 11.00–11.50 Wykład inauguracyjny: prof. R. Legutko (UJ): Wolność a natura ludzka panel 1 12.00–12.40 […]

LX Tydzień Filozoficzny. Nadajemy online

LX Tydzień Filozoficzny. Nadajemy online [tabs] [tab title=”LX Tydzień Filozoficzny online”]   [/tab] [tab title=”Plakat z programem”]   pdf do pobrania [/tab] [tab title=”27 podróży filozoficznych. Przewodnik (nie tylko Pascala)”] pdf do pobrania [13,5 MB] [/tab] [/tabs] Podobne wpisy: LXI Tydzień Filozoficzny online Światy możliwe i inne przedmioty nieistniejące Krótko o nieskończoności LX Tydzień Filozoficzny. Program Tydzień […]

Krótko o nieskończoności

Z jednej strony pojęcie nieskończoności jest niezbędne. Istnieje nieskończenie wiele liczb i nie chcemy tego ograniczać. Z drugiej strony nieskończoność prowadzi do paradoksów, np. paradoksu Bonawentury (AlGhazali), paradoksu Denyera i innych, a to burzy nasz zdrowy rozsądek i budzi szereg wątpliwości… Podobne wpisy: LIX Tydzień Filozoficzny – Źródła filozofii europejskiej LX Tydzień Filozoficzny. Nadajemy online Światy możliwe i inne przedmioty nieistniejące […]

Alvin Plantinga Laureatem Nagrody Templetona 2017

Alvin Plantinga został Laureatem Nagrody Templetona 2017

Alvin Plantinga został Laureatem Nagrody Templetona 2017 Jakie jest znaczenie Alvina Plantingi dla współczesnej filozofii religii? Prof. Piotr Gutowski odpowiada na pytanie dlaczego jego zdaniem Alvin Plantinga został Laureatem Nagrody Templetona 2017. Jakie są najważniejsze osiągnięcia naukowe Prof. Alvina Plantingi – zwłaszcza w badaniach relacji nauka-wiara, teizm-naturalizm, na czym polega reformowana epistemologia i ewolucyjny argument przeciw naturalizmowi? […]

Piotr Francuz - Piękno zoperacjonalizowane. Studium z zakresu neuroestetyki

Piotr Francuz – Piękno zoperacjonalizowane. Studium z zakresu neuroestetyki

Dlaczego ludziom pewne rzeczy się podobają, a inne nie podobają się? Czy źródło preferencji estetycznych tkwi w przedmiocie kontemplacji lub strukturze osobie (jej potrzebach, oczekiwaniach, wiedzy, etc.) specyficznej interakcji między nimi? Dlaczego jedni ludzie dostrzegają piękno w danym obrazie, rzeźbie, architekturze, muzyce, poezji etc., inni uważają , że są one pozbawione piękna (brzydkie, bez sensu), a jeszcze dla […]

Struktury metodologiczne w nauce. Słowa klucze filozofii nauki. Video

Spotkanie ks. prof. Zygmuntem Hajdukiem i dyskusja wokół Jego najnowszej książki pt. Struktury metodologiczne w nauce. Słowa klucze filozofii nauki. Prowadzenie ks. dr Dariusz Dąbek. W dyskusji udział wzięli: prof. Anna Lemańska (UKSW) – Rozwój nauki – ewolucja czy rewolucje? prof. Monika Walczak (KUL) – Kategorie i jednostki analizy metodologicznej dr Jacek Poznański SJ (Ignatianum) – Zagadnienie pluralizmu w filozofii nauki. Posiedzenie […]