Jan Woleński: Filozofia nauki Karla Poppera

Rankingi filozofów są rzeczą umowną, ale gdyby zapytać, kto był najważniejszym filozofem nauki XX w., wielu wskazałoby na Karla Rajmunda Poppera, a wszyscy, jako tako zorientowani w przedmiocie, umieściliby go wśród najznaczniejszych przedstawicieli tej dziedziny – pisze prof. Jan Woleński w „Teologii Politycznej Co Tydzień”: „Popper. Otwarte czy zamknięte?”. Jan Woleński: Filozofia nauki Karla Poppera Rankingi filozofów są rzeczą umowną, ale gdyby zapytać, kto był […]

Bartłomiej Kabat: Zasada falsyfikacji

Zdaniem Poppera, w nauce nie mamy do czynienia z potwierdzaniem hipotez, czy też ich stopniowym uprawdopodobnianiem w eksperymentach. Sformułowane sądy naukowe powinny być narażone na falsyfikację. Można powiedzieć, że w nauce przyjmuje się zdania na próbę – pisze Bartłomiej Kabat w „Teologii Politycznej Co Tydzień”: „Popper. Otwarte czy zamknięte?” Bartłomiej Kabat: Zasada falsyfikacji 1 Jednym z podstawowych problemów w filozofii nauki jest pytanie o to, czy przyrostowi […]

Bogdan Dziobkowski: Postawa naukowa

Jedną z najważniejszych zalet zaproponowanej przez Poppera metodologii było to, że pozwalała ona wyznaczyć linię demarkacji, oddzielającą twierdzenia nauki empirycznej od innych typów przekonań, w tym z obrębu nauk formalnych i metafizyki. Twierdzenia naukowe zawsze posiadają potencjalne falsyfikatory – doświadczenie może wykazać, że te twierdzenia nie są prawdziwe. Tego kryterium nie spełnia wiele teorii, które wcześniej pretendowały do naukowości, a w rzeczywistości były jedynie spekulacjami […]

Elżbieta Drozdowska: Karl Popper a fizyka współczesna

Źródeł idei falsyfikacjonizmu Poppera można zapewne szukać w roku 1919, który sam nazywa rokiem przełomowym dla swojego rozwoju intelektualnego. Popper zapoznał się wtedy z trzema wielkimi teoriami: marksizmem, psychoanalizą Freuda i Adlera oraz z teorią względności Einsteina – pisze Elżbieta Drozdowska w „Teologii Politycznej Co Tydzień”: „Popper. Otwarte czy zamknięte”. Elżbieta Drozdowska: Karl Popper a fizyka współczesna Karl Popper przyszedł […]

Branching Space-Times. Theory and Applications

This monograph presents the first detailed exposition of the formal theory of Branching Space-Times. The theory presented here by Nuel Belnap, Thomas Muller, and Tomasz Placek describes how real possibilities can play out in our spatio-temporal world. In our world, some things that are really possible in Cleveland are not really possible in San Francisco; […]

Czy biologowie rozumieją, czym są warunki konieczne i wystarczające? O ekwiwokacji

W roku 2018 na łamach „Journal of Neurogenetics” ukazał się artykuł, którego autorzy przekonują, że biologowie często niewłaściwie posługują się pojęciem warunku wystarczającego i koniecznego. Odróżnieniu tych dwóch rodzajów warunków poświęcony był już poprzedni artykuł serii, ale nie zamierzam tu powielać poprzednich treści. Zamiast tego proponuję skupić się na wieloznacznościach. Jeśli się bowiem nie mylę, to właśnie pewna przeoczona wieloznaczność jest źródłem […]

Wizualizacje w nauce. Interdyscyplinarne sympozjum, Warszawa, 12–13 września 2022

Tematem sympozjum – pierwszego stacjonarnego wydarzenia Avantu od 2019 r. – jest rola wizualizacji w szeroko ujmowanej nauce. A więc zarówno w prezentowaniu rezultatów, jak w samych praktykach badawczych; w wyjaśnianiu, modelowaniu, komunikowaniu, ale i w nauczaniu. Skąd akurat taki pomysł na najnowszą i (tymczasem) polskojęzyczną edycję naszego sympozjum? Dominacja wizualności w nauce oraz wzroku wśród ludzkich form percepcji to opinia i oklepana, i nieoczywista. Dzięki studiom nad nauką […]

Drugi Kongres Filozofii Polskiej OPOLE – ORLA 2022

Idea Kongresu Filozofia jako dążenie do wiedzy całościowej o rzeczywistości, jest z założenia refleksją uniwersalną. Jednakże będąc dziedziną kultury kształtowanej przez człowieka i mającej na niego wpływ, uwzględnia nie tylko nasze ogólnie potrzeby intelektualne, wspólne dla wszystkich kultur, ale także te, które wynikają ze specyficznych doświadczeń historycznych i innych czynników. Dlatego też, tak jak istnieje polska literatura czy muzyka, która ukształtowała się jako coś […]

Rozum w zdrowym rozsądku – George Santayana

Niniejsza rozprawa George’a Santayany (1863–1952), należącego do najważniejszych amerykańskich filozofów XX wieku, stanowi pierwszą część cyklu The Life of Reason (1905–1906), jednego z dwóch, obok późniejszych Realms of Being (1927–1940), monumentalnych dzieł myśliciela. Na Życie Rozumu składają się tomy ukazujące przejawianie się rozumności w zdrowym rozsądku, społeczeństwie, religii, sztuce i nauce. […] Santayana stara się unikać metafizycznych skrajności materializmu i idealizmu […]

Metafilozoficzne aspekty współczesnej myśli kosmologicznej

  Kolejny tekst autorstwa profesora Sławomira Leciejewskiego. Metafilozoficzne aspekty współczesnej myśli kosmologicznej Filozofia kosmologii, a w szczególności „filozofia w kosmologii”, jej metody badawcze i problemy, którymi się zajmuje, skłaniałaby do odpowiedzi na jedno z ważnych, zasygnalizowanych wyżej, metafilozoficznych pytań dotyczących tego, czy filozofia może być zależna, czy też musi być niezależna wobec innych nauk. W przypadku „filozofii w nauce” oraz „filozofii w kosmologii” o takiej niezależności […]

XV Warsztaty Filozofii Przyrody. Program

Sekcja Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych Polskiego Towarzystwa Filozoficznego zaprasza na XV Warsztaty Filozofii Przyrody. Warsztaty odbędą się w dniach 23-26 czerwca 2022 r. w Domu Pracy Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w Ciążeniu. XV Warsztaty Filozofii Przyrody. Program Czwartek, 23 czerwca 2022 Spływ kajakowy Wartą w Nadwarciańskim Parku Krajobrazowym (start ok. godz. 11.00) 19:00 Rozpoczęcie Warsztatów 19:30 Zebranie Zarządu Sekcji FPiNP PTF Piątek, 24 czerwca […]

Za pięć dwunasta koniec świata. Kryzys klimatyczno-ekologiczny głosem wielu nauk

Książka Za pięć dwunasta koniec świata. Kryzys klimatyczno-ekologiczny głosem wielu nauk jest […] wartościowym i ważnym w obecnych warunkach politycznych kompendium wiedzy o wyzwaniu klimatycznym – kompendium wciągającym i przyjaznym dla odbiorców. Co więcej, cieszy ona bogactwem konkretnych przykładów możliwego działania, także w Polsce, w obliczu wyzwania katastrofy klimatycznej. Jako zaangażowany emocjonalnie i politycznie, interdyscyplinarny, a zarazem spójny teoretycznie manifest, wypełni ona […]

Adam Grobler: Uwolnić kwanty

Zaryzykujmy analogię między pomiarem kwantowym, który niejako realizuje pewien stan rzeczy nieistniejący bez pomiaru, a postanowieniem, które realizuje pewien akt woli, na przykład oddanie głosu w wyborach.   Kiedy byłem studentem, uczono mnie, że powstanie teorii kwantów pozwoliło zastąpić ścisły determinizm determinizmem statystycznym. Opowieść Pierre’a Simona de Laplace’a o demonie, który zna położenia i pędy wszystkich cząstek, dzięki czemu może dokładnie przewidywać […]

Czy mechanika kwantowa rzuca nowe światło na stare problemy filozoficzne? – prof. Tomasz Placek

19 maja 2022 r.  Redakcja Filozofuj! gościła na redakcyjnej kanapie prof. Tomasza Placka. Było to drugie spotkanie z cyklu „Filozof na kanapie” poświęcone filozoficznym problemom w fizyce kwantowej. Rozmowa wokół numeru 1/2022 F! „Rzeczywistość kwantowa” dotyczyła m.in. tego, dlaczego fizyka kwantowa potrzebuje interpretacji i jaki jest metodologiczny status tych interpretacji, tego, czy mechanika kwantowa wymaga zmiany logiki i wielu innych fascynujących kwestii. Z odcinka dowiecie się tego, dlaczego […]

Zmarł prof. Henryk Drozdowski

Z żalem zawiadamiamy, że 7 czerwca 2022 r. w wieku 62. lat zmarł

Profesor UAM Henryk Drozdowski

Profesor Wydziału Fizyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, wysokiej klasy specjalista w dziedzinie badań układów ciekłych metodą rozpraszania rentgenowskiego, wieloletni Kierownik Zakładu Optyki, prezes Oddziału Poznańskiego Polskiego Towarzystwa Fizycznego, członek Sekcji Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych PTF.

Odszedł od nas człowiek wielkiej dobroci, wiedzy i kultury.

Wspaniały nauczyciel akademicki, niezwykły wykładowca i polemista, wychowawca wielu pokoleń fizyków, niestrudzony popularyzator fizyki.

Pogrzeb odbędzie się dnia 14 czerwca 2022 r. o godz. 14.15 na cmentarzu Miłostowo (od ulicy Warszawskiej)

Wraz ze śmiercią Pana Profesora nauka polska, społeczność Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i Sekcja Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych Polskiego Towarzystwa Filozoficznego poniosły wielką stratę.

Rodzinie Zmarłego składamy wyrazy głębokiego współczucia.

Prof. Henryk Drozdowski. Popularyzację traktuję jako hobby

Fizyk prof. Henryk Drozdowski jest uznanym popularyzatorem nauki. Na ubiegłorocznym 46. Nadzwyczajnym Zjeździe Fizyków Polskich za zasługi na tym polu otrzymał Nagrodę Polskiego Towarzystwa Fizycznego za popularyzację fizyki i Medal im. Krzysztofa Ernsta. To było dla niego ważne wyróżnienie, podsumowujące ponad 30 lat pracy dla Wydziału Fizyki UAM. Czy jest jakaś recepta na to, jak zainteresować młodych ludzi nauką? Nie ma gotowej recepty. […]

Pogawędnik filozoficzny: O kamieniu filozoficznym

Pogawędnik filozoficzny https://www.buzzsprout.com/872089 Porozmawiajmy o filozofii i jej okolicach – jak się ją studiuje, jak się w niej i dla niej pracuje, jakie stawia wyzwania, przysparza trudności, ale i jakimi obdarza radościami. Rzeczowo, ale nie zawsze w akademickim tonie. Serio, ale nie bardzo poważnie. W duchu pogawędki, niekoniecznie konwersatorium. Pogawędnik redagują pracownicy i doktoranci Instytutu Filozofii UMK w Toruniu: Marcin T. Zdrenka, Adam Grzeliński, Piotr […]

Filozoficzne spory o ludzką wolność. Program LXIV Tygodnia Filozoficznego

  Najstarsze świadectwa kultury i cywilizacji zachodniej potwierdzają, iż ludzkie społeczności od wieków wysoko ceniły sobie wolność. Gotowość starożytnych Greków, Izraelitów czy Rzymian do ponoszenia najwyższych ofiar w obronie wolności własnego państwa lub narodu do dziś budzi zdumienie i podziw. Zupełnie inaczej podchodzono natomiast do wolności indywidualnej, którą całkowicie podporządkowywano spersonifikowanym bóstwom, takim jak Ananke, Mojry, Tyche czy Fatum. Na tym […]

Mapy nauki. Badania, potencjał oraz wyzwania w przykładach

Książka, operując przykładami, odsłania fenomen map nauki oraz wprowadza w szczegóły warsztatu związanego z przetwarzaniem i wizualizacją danych. To pole badań przyciąga specjalistów z różnych dyscyplin naukowych, stawiających pytania dotyczące rozwoju i historii, a także filozofii i socjologii nauki w szerokim sensie. Żeby ukazać meritum map nauki, autorka na jednej z pierwszych stron książki przytacza trzy cytaty znanych ludzi mówiące o znaczeniu tego […]

Ontologie strukturalne czasoprzestrzeni - Damian Luty

Ontologie strukturalne czasoprzestrzeni – Damian Luty

Pole problemowe pracy tworzą dwie debaty. Pierwsza z nich dotyczy popraw­ności bądź właściwej postaci ontycznego realizmu strukturalnego (OSR), nurtu filozoficznej refleksji nad fundamentalnymi teoriami fizycznymi zainicjowane­go przez Jamesa Ladymana (2018) i rozwijanego również przez Stevena Frencha (2014). OSR jest rezultatem krytyki stanowiska nazywanego epistemicznym re­alizmem strukturalnym (ESR) (Worrall 2018). W ramach OSR zaproponowano interesujące interpretacje przede […]