Kategoria: artykuł

Zasada przyczynowości w kontekście eksperymentalnych badań ruchów Browna – Zenon E. Roskal

Zasada przyczynowości doskonale ilustruje interakcje pomiędzy nauką i filozofią. Sformułowana na gruncie filozofii była wielokrotnie wykorzystywana w nauce, także w badaniach tzw. ruchów Browna[1]. W filozofii scholastycznej na zasadzie przyczynowości oparte były argumenty za istnieniem Boga. Podważanie tych argumentów przez filozofów nowożytnych dało z jednej strony radykalną krytykę ontologicznych sformułowań tej zasady (Hume), z drugiej zaś strony, jej oryginalne ujęcie (Kant), […]

Czym są epistemiczne układy odniesienia? Krzysztof J. Kilian

Czym są epistemiczne układy odniesienia? Krzysztof J. Kilian Filozoficzne Aspekty Genezy 2017, t. 14 Philosophical Aspects of Origin 2017, vol. 14 Artykuł wyjaśnia, dlaczego omawiane do tej pory epistemiczne układy odniesienia nigdy nie pełniły roli kryterium demarkacji. Wyjaśnia się tam również, dlaczego epistemiczne układy odniesienia — mimo tego, że są jedynie warunkami koniecznymi naukowości — pełnią w nauce tak istotną rolę. Historia […]

Nowy katalog gwiazd

Dzięki danym zebranym przez kosmiczne obserwatorium Gaia astronomowie stworzyli najbogatszy dotychczas katalog gwiazd zawierający precyzyjne pomiary prawie 1,3 miliarda z nich i ujawniające wcześniej niewidoczne szczegóły naszej Galaktyki. To najbardziej precyzyjna mapa Drogi Mlecznej, jaka kiedykolwiek powstała. Długo wyczekiwany katalog gwiazd jest efektem pracy sondy Gaia, która przebywa na orbicie od końca 2013 roku. Nowe dane obejmują […]

Wielkie Pytania #9: Przełomy w fizyce

Wielkie Pytania #9: Przełomy w fizyce   Ciemny sektor kosmosu – ŁL Fuzja jądrowa MICHAŁ ECKSTEIN, PAWEŁ HORODECKI – Historia pewnej nierówności. Kosmiczne zależności SEBASTIAN J. SZYBKA – Wielkie odpowiedzi na małe pytania ŁUKASZ LAMŻA – Urwana trajektoria ŁUKASZ LAMŻA Wstęp – ŁL Komputer kwantowy NIGEL MASON, MICHAŁ KUŹMIŃSKI – Obce globy TOMASZ MILLER – Fizyka wyprowadzona w pole ŁUKASZ LAMŻA – W cieniu bomby […]

W poszukiwaniu definicji życia – teksty zainspirowane myślą dr. Krzysztofa Chodasewicza

Ukazał się tom Studia Philosophica Wratislaviensia poświęcony dr. Krzysztofowi Chodasewiczowi. Studia Philosophica Wratislaviensia vol. XII, fasc. 4 (2017) Bartłomiej Skowron, Łukasz Nysler, Artur Pacewicz (red.) ISSN: 1895-8001 Liczba stron: 124 Rok wydania: 2017 Niniejsza publikacja jest dopełnieniem sympozjum „W poszukiwaniu definicji życia”, które odbyło się 15 grudnia 2016 roku na Uniwersytecie Wrocławskim. […]

Wielkie Pytania #8: Przełomy w biologii

Wielkie Pytania #8: Przełomy w biologii Rodzice założyciele ŁUKASZ KWIATEK Biologia uprawiana młotkiem ŁUKASZ KWIATEK Wprowadzenie ŁUKASZ LAMŻA Zrozumieć pierwotniaka MATEUSZ HOHOL Spór o człowieka MAGDALENA RICHTER Rewolucja w medycynie ADAM ŁOMNICKI Przygody biologii ewolucyjnej z dziedzicznością SZYMON DROBNIAK O czym nie śnił Darwin ANNA BARTOSIK Życie pod mikroskopem Dodatek „Wielkie Pytania #8: Przełomy w Biologii” ukazał się […]

Marcin Molski - Extended class of phenomenological universalities

Marcin Molski – Extended class of phenomenological universalities

  Extended class of phenomenological universalities Marcin Molski The phenomenological universalities (PU) are extended to include quantum oscillatory phenomena, coherence and supersymmetry. It will be proved that this approach generates minimum uncertainty coherent states of time-dependent oscillators, which in the dissociation (classical) limit reduce to the functions describing growth (regression) of the systems evolving […]

X Polski Zjazd Filozoficzny: Sekcja Filozofii Przyrody w Studia Philosophiae Christianae

X Polski Zjazd Filozoficzny: Sekcja Filozofii Przyrody w Studia Philosophiae Christianae 52 (2016) 4 Niniejszy numer zawiera wybrane, poszerzone i przeformułowane do postaci artykułów referaty wygłoszone w ramach Sekcji Filozofii Przyrody na X Polskim Zjeździe Filozoficznym, który odbył się w Poznaniu, w dniach 15-19 września 2015 r. Dotyczą one problematyki z zakresu szeroko pojętej filozofii przyrody nieożywionej. Druga ich część (z filozofii przyrody ożywionej) […]

Przegląd Filozoficzno-Literacki poświęcony chorobie

Przegląd Filozoficzno-Literacki jest czasopismem naukowym, w którym publikuje się prace z zakresu filozofii i teorii literatury, a także prace literackie. Numer 1 (46) Przeglądu z 2017 r. poświęcony jest chorobie.   Przegląd Filozoficzno-Literacki poświęcony chorobie   Choroba, wstęp Magdalena Środa wybór i opracowanie: Stanisław Gromadzki, Monika Rogowska-Stangret, Alicja Sawicka Spis treści Choroba – inny stan bycia Magdalena Środa | 9-15 […]

Roczniki Filozoficzne

Ukazał się nowy numer Roczników Filozoficznych 65 (2) 2017 poświęcony w całości filozofii Leibniza

Miło nam poinformować,  że w wersji elektronicznej ukazał się w języku angielskim drugi tom Roczników Filozoficznych za rok 2017 poświęcony w całości filozofii Leibniza. Okazją do powstania tego tomu była przydająca w 2016 roku trzechsetna rocznica śmierci tego wybitnego myśliciela. Tom jest dostępny na stronie www.kul.pl/rf. Składa się z dziewięciu artykułów oraz wprowadzenia nakreślającego intelektualny portret autora Monadologii. Redaktorem tomu jest […]

Filozoficzne Aspekty Genezy 2016, t. 13

Ukazał się nowy tom czasopisma internetowego Filozoficzne Aspekty Genezy. Cały tom oraz osobne teksty można pobrać tutaj.       Nienaukowe fundamenty nauki / Non-Scientific Foundations of Science Małgorzata Gazda, Stephena C. Meyera koncepcja „podpisu w komórce” a filozoficzne podstawy nauki Andrzej Zabołotny, Naturalizm metodologiczny w nauce – dylemat teisty Leonard Brand, Naturalizm i jego rola w nauce Mario A. […]

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce No 62 (2017)

Marian Smoluchowski’s philosophy of physics – a centenary commemoration

Marian Smoluchowski’s philosophy of physics – a centenary commemoration Zagadnienia Filozoficzne w Nauce No 62 (2017)   Editorial Od Redakcji – Michał Heller5-6 Articles The issue of hypotheses and scientific theories in the philosophical thoughts of Marian Smoluchowski Małgorzata Dziekan7-71 Indeterministic worlds of Franz-Serafin Exner and Marian Smoluchowski Jacek Rodzeń 73-98 Marian Smoluchowski’s approach to the causality […]

Filozoficzne Aspekty Genezy

Alvin Plantinga – Naturalizm metodologiczny?

Dzieło św. Augustyna De Civitas Dei, napisane z niezrównanym rozmachem i elokwencją, jest wspaniałym wyrazem przyjętej przez rzesze późniejszych chrześcijan wizji historii człowieka. Zgodnie z tą wizją dzieje człowieka są historią zmagań, rywalizacji, walki, w której jedną ze stron jest, jak je określił Augustyn, Civitas Dei, Miasto Boże, drugą zaś — Miasto Doczesne albo Miasto Człowieka. Pierwsze poświęcone jest oddawaniu czci i służbie Panu; drugie […]

Roczniki Filozoficzne

Alvin Plantinga – Ewolucyjny argument przeciwko naturalizmowi

Alvin Plantinga – Ewolucyjny argument przeciwko naturalizmowi Roczniki Filozoficzne, Vol. 52, No. 1 (2004), pp. 399-413 [pdf] W ostatnim rozdziale Warrant and Proper Function wysunąłem ewolu­cyjny argument przeciwko naturalizmowi (odtąd skrót: EAPN)[i]. Jako filozoficzny naturalizm określmy przekonanie, że nie istnieją żadne istoty ponadnaturalne – nie istnieje np. Bóg ani nic w rodzaju Boga, ani żadne inne […]

Roczniki Filozoficzne

Granice natury, granice nauki – Elżbieta Kałuszyńska

Granice natury, granice nauki Elżbieta Kałuszyńska Termin „natura” jest wieloznaczny i nawet w kontekście sugerowanym przez pomysłodawców panelu dyskusyjnego[1] może być rozmaicie rozumiany. Jedną z możliwości jest traktowanie go jako synonimu pojęcia „rzeczywistość” i z niej właśnie zamierzam skorzystać, ponieważ granice rzeczywistości — takiej jak ją postrzegamy — wyznacza nauka. Granice nauki warunkują więc również granice rzeczywistości, oczywiście, „rzeczywistości dla nas”, […]

Roczniki Filozoficzne

Granice nauki – Zbigniew Wróblewski

Granice nauki Zbigniew Wróblewski Nauka (w sensie science) jest paradygmatem wiedzy; cecha naukowości jest przypisywana nie ze względu na treści w niej zawarte, ale ze względu na SPOSÓB, w jaki te treści są analizowane i systematyzowane. Innymi słowy, treści są umieszczone w takim obszarze wiedzy, w którym została wypraco­wana METODA badawcza. Metodę tą można scharakteryzować za pomocą dwóch cech: ścisłości i obiektywności[1]. W praktyce naukowej spotykamy się różnego rodzajami granic, […]

Roczniki Filozoficzne

Granice natury – granice nauki; granice i ograniczenia nauki – Zygmunt Hajduk

  Granice natury – granice nauki; granice i ograniczenia nauki Zygmunt Hajduk   1. POPPEROWSKA KONCEPCJA NAUKI Zrozumienie wiedzy naukowej warunkuje określenie jej ograniczeń, a więc zadań, celów, jakie są w jej ramach stawiane. W tym dookreśleniu istotną rolę odgrywa wskazanie na temporalny, fallibilny, a także próbny (tentative), czyli niestabilny, niedefinitywny i prowizoryczny charakter owej wiedzy. Taki aspekt jest […]

Roczniki Filozoficzne

Granice czy ograniczenia w nauce – Janusz Mączka

Granice czy ograniczenia w nauce Janusz Mączka Próby wskazania i określenia granic nauki są zabiegiem bardzo ryzykow­nym. Historia nauki ujawnia, że wszystkie takie próby kończyły się nie­powodzeniem. Współczesne głosy ze strony ludzi fizyki, matematyki czy biologii oraz filozofii nauki i filozofii przyrody coraz wyraźniej podkreślają, że właściwie takich granic nie ma. Każde czasy ujawniały bardziej jakąś formę ograniczeń w rozwoju nauki niż […]

Roczniki Filozoficzne

Pre-aksjologiczny aspekt granic natury: czy istnieją działania (nie)naturalne? – Grzegorz Bugajak

Pre-aksjologiczny aspekt granic natury: czy istnieją działania (nie)naturalne? Grzegorz Bugajak Kwalifikowanie ludzkich działań i zachowań jako naturalnych (i ich przeciwstawianie nienaturalnym) odgrywa ważną, a niekiedy decydującą rolę w wielu rozwiązaniach etycznych. Jednakże badanie samej kategorii natury definicyjnie należy do filozofii przyrody, dlatego taką 'przed-etyczną’ refleksję można podejmować właśnie w ramach tej dyscypliny. W tej per­spektywie, odwołując się do kilku dość standardowych […]

Roczniki Filozoficzne

Panel: Granice Natury – Granice Nauki. Wprowadzenie – Paweł Zeidler

Panel: Granice Natury – Granice Nauki. Wprowadzenie Paweł Zeidler W ramach X Polskiego Zjazdu Filozoficznego, który odbył się w Pozna­niu od 15 do 19 września 2015 r., Sekcja Filozofii Przyrody i Nauk Przy­rodniczych PTF zorganizowała panel dyskusyjny zatytułowany Granice Na­tury — Granice Nauki. Moderatorem panelu był Paweł Zeidler (UAM, Poznań), a krótkie wprowadzenia do dyskusji panelowej przygotowali i wy­głosili: Elżbieta Kałuszyńska (UWM, […]