Tag: Wojciech Sady

Czy Kuhn splagiatował Flecka? – Wojciech Sady

Struktura rewolucji naukowych Thomasa Kuhna uchodzi za klasyczne dzieło z zakresu filozofii nauki oraz jedną z najważniejszych książek XX wiecznej humanistyki. Przekonania amerykańskiego myśliciela znacząco przypominają poglądy Ludwiga Flecka, co prowadzi do złożonych problemów, ponieważ Kuhn znał twórczość Flecka, ale jego bezpośrednie odniesienia do polskiego uczonego są bardzo niejednoznaczne. Czy Kuhn splagiatował Flecka? Na to pytanie spróbuje odpowiedzieć Profesor Wojciech Sady, którego perspektywa wspiera najnowsze badania (Paweł Jarnicki, Hajo Greif, The ‘Aristotle Experience’ Revisited: Thomas Kuhn Meets Ludwik Fleck on the Road to Structure).

Naukowy obraz świata u zarania III tysiąclecia – Wojciech Sady

Naukowy obraz świata 01   Naukowy obraz świata 02 Naukowy obraz świata 03 Naukowy obraz świata 04 Naukowy obraz świata 05 Naukowy obraz świata 06 Podobne wpisy: Historia nauk przyrodniczych dla humanistów (4-6) – Wojciech Sady Prawdziwość jako kryterium demarkacji Nauka i religia – przyjaciele czy wrogowie? Alberta Einsteina droga do rzeczywistości – […]

Prawdziwość jako kryterium demarkacji

Empiryści logiczni i Popper chcieli nauki oczyszczonej z metafizyki. Kuhn (1962) wykazał, że bez metafizyki – czyli empirycznie niesprawdzalnych założeń – nie ma nauki. Wykorzystali to m.in. kreacjoniści „naukowi”, którzy twierdzili, że teoria ewolucji wydaje się lepsza od teorii rozumnego projektanta tylko dlatego, że wcześniej przyjęto metafizyczne założenia naturalistyczne. Mahner (2007) odpowiedział na to, że istnieje „dobra” metafizyka i to ona czyni dany system przekonań naukowym. A zatem o naukowości ma decydować to, co teoria (milcząco) twierdzi o świecie, ale co jest empirycznie niesprawdzalne.

Tymczasem – i tego twierdzenia będę bronił – bardzo wiele z tego, co naukowcy twierdzą o świecie, jest prawdą – w sensie zgodności z rzeczywistością. Mało tego, właśnie dzięki systematyczności badań wiemy, że jest prawdą.

Naukowe są, w pierwszym rzędzie, nie teorie, ale prace badawcze. Naukowość teorii jest pochodna względem naukowości badań: teorie są naukowe, jeśli mają udane – naukowe – zastosowania. Badania każdorazowo oparte są na już posiadanej wiedzy. Naukowe są badania, w trakcie których układy eksperymentalne buduje się w oparciu o twierdzenia, o których wiemy, że są prawdziwe, a nowe twierdzenia wywnioskowuje się z tamtych twierdzeń i nowych wyników eksperymentów. A jeśli używamy założeń, których prawdziwość nie jest nam znana, to badania są naukowe, jeśli jasno zdajemy sobie z tego sprawę i uwzględniamy to gdy ogłaszamy wyniki swoich badań.

Zapraszamy do udziału w zdalnym posiedzeniu seminarium „Filozoficznych problemów wiedzy” w dniu 25 lutego br., godz. 11:30, w czasie którego referat nt. Prawdziwość jako kryterium demarkacji wygłosi Prof. Wojciech Sady (UŚ, Katowice).

Studia Philosophica Wratislaviensia Tom 16 Nr 3 i 4 (2021)

Ukazały się wersje cyfrowe numerów 3 i 4 2021 “Studia Philosophica Wratislaviensia”. W numerze 3. Czytelnicy znajdą sympozjum wokół książki Wojciecha Sadego pt. “Struktura rewolucji relatywistycznej i kwantowej w fizyce”. Studia Philosophica Wratislaviensia Tom 16 Nr 3 (2021) Cały numer / Full issue  Mateusz Kotowski, Krzysztof Szlachcic | Wprowadzenie | Strony 7 | DOI: https://doi.org/10.19195/1895-8001.16.3.1 | Zobacz abstrakt Pobierz artykuł PDF  […]

Historia nauk przyrodniczych dla humanistów (4-6) – Wojciech Sady

Historia nauk przyrodniczych dla humanistów (4/15) O przekładach w XII w. dzieł Greków na łacinę i o powstaniu pierwszych uniwersytetów, o braku badań na uniwersytetach średniowiecznych: mamy dzieła starożytnych i Biblię – i nie chcemy niczego więcej, o upadku Konstantynopola i przewiezieniu na Zachód dzieł Platona, o wynalezieniu pras drukarskich, o podróżach morskich i wielkich odkryciach geograficznych, o heliocentrycznym systemie Kopernika, o anatomicznym dziele Wesaliusza, o odkryciu liczb ujemnych […]

Historia nauk przyrodniczych dla humanistów (1-3) – Wojciech Sady

  Jest to pierwszy z piętnastu 1-godzinnych wykładów o historii nauk przyrodniczych. Zaczniemy od dokonań starożytnych Greków. Po ogólnym wstępie opowiem o narodzinach naturalistycznego myślenia o przyrodzie, pitagorejskiej matematyki, a przede wszystkim o tym, jak Grecy odkryli, że Ziemia jest kulą i jak Eratostenes zmierzył obwód Ziemi. Wykład 02, o nauce hellenistycznej: o tym, jak Hipparch z Nikai obliczył odległość z Ziemi do Księżyca, o Elementach Euklidesa, […]

O mechanizmie rewolucji kwantowej i relatywistycznej w fizyce – Wojciech Sady

Na przełomie XIX i XX w. doszło do dwóch wielkich rewolucji w fizyce: mechanikę klasyczną zastąpiła teoria względności z jednej, a mechanika kwantowa z drugiej strony. Jak to było możliwe, że naukowcy zaczęli myśleć inaczej niż myśleli wcześniej? W obu przypadkach przełom dokonał się wyniku prac trzech pokoleń teoretyków (w przybliżeniu: Maxwell, Lorentz-Larmor-Poincaré, Einstein; Boltzmann-Planck, Einstein-Bohr, Heisenberg-Schrödinger-Dirac). Teoretycy pierwszego pokolenia, z zastanej wiedzy teoretycznej i nowych wyników eksperymentów wyprowadzili wnioski, które określić można mianem „anomalnych” (chodzi o anomalie teoretyczne, a nie doświadczalne). Stało się to poza zasięgiem ich świadomej kontroli; ich dociekaniami kierowały równania, mądrzejsze niejako od swych twórców i użytkowników. W drugim pokoleniu próbowano stosować te anomalne wnioski wraz z zasadami panującego stylu myślenia – ale musiano to robić w sposób eklektyczny, dokonując wyborów, gdyż wszystkich dostępnych na rynku idei twierdzeń stosować się nie udawało. Rewolucja naukowa dokonała się, gdy młodzi fizycy trzeciego pokolenia użyli niegdysiejszych „anomalnych” wniosków jako autonomicznych zasad – a uwzględniając kolejne wyniki eksperymentów zbudowali nowe naukowe programy badawcze.

Struktura rewolucji relatywistycznej i kwantowej w fizyce - Wojciech Sady

Struktura rewolucji relatywistycznej i kwantowej w fizyce – Wojciech Sady

Filozofowie nauki, epistemolodzy i kognitywiści znajdą w tej książce oryginalne w skali światowej wyjaśnienie, jak – wbrew temu, że nasze myślenie jest kształtowane przez przyswojone style myślowe – doszło do dwóch wielkich rewolucji w fizyce. Wyjaśnienie to zostało szczegółowo zilustrowane materiałem historycznym. Prowadzone rozważania będą zrozumiałe również dla tych, którzy nie posiadając odpowiedniego wykształcenia, nie będą rozumieli części przytoczonych w tekście równań matematycznych. […]

Filozofia nauki. Kurs online

Czym jest nauka? Jak oddzielić to, co naukowe, od pseudonauki? Jakie są najważniejsze współczesne stanowiska w kwestii metodologii nauk empirycznych? Badania nad światem, jakie nazywamy „naukowymi”, prowadzone są na dobrą sprawę zaledwie od czterech wieków, z czego przez trzy pierwsze niemal wszystkie miały miejsce w Europie Zachodniej. Z rewolucją naukową organicznie związana była rewolucja techniczna, która nabrała niesłychanego przyspieszenia pod koniec XIX w. W rezultacie od 1900 r. liczba […]

Metodologia nauk. Cz. I. Czym jest nauka? Cz. II. Typy nauk

Metodologia nauk. Cz. I. Czym jest nauka? Cz. II. Typy nauk

„Metodologia nauk” należy do serii wydawniczej „Dydaktyka Filozofii”, której zamiarem jest przedstawienie poszczególnych dyscyplin filozoficznych dla wykładowców filozofii. Seria ta, choć przede wszystkim dedykowana wykładowcom seminariów, nie jest bynajmniej przejawem myślenia wyznaniowego, ale rzetelnie przedstawia zarówno bogactwo dokonań w długich dziejach filozofii, jak też aktualny dyskurs filozoficzny. Poszczególne artykuły noszą specyfikę poglądów i stylu poszczególnych Autorów, oddających kompetentnie i rzetelnie omawiane wątki.

Niniejszy tom podejmuje problematykę z zakresu metodologii nauk, a właściwie funkcjonowanie rozwijającej się dynamicznie filozofii nauki. Całość zagadnień zgrupowana jest w dwóch częściach zatytułowanych „Czym jest nauka?” i „Typy nauk”.

II Konferencja Filozofii Nauki i Metod Formalnych w Filozofii

II Konferencja Filozofii Nauki i Metod Formalnych w Filozofii

W 2016 roku w Krakowie odbyła się pierwsza edycja Konferencji Filozofii Nauki i Metod Formalnych w Filozofii (KFNiMFF), zorganizowana pod patronatem Polskiego Towarzystwa Logiki i Filozofii Nauki. Pragniemy kontynuować rozpoczętą tradycję i zapraszamy do udziału w drugiej edycji konferencji, która odbędzie się 22-23 listopada 2017 r. na KUL-u w Lublinie. Podobnie, jak w zeszłym roku konferencja ma służyć integracji polskiego środowiska filozofów nauki, a jej tematyka obejmuje ogólną i szczegółowe filozofie […]