Autor: Andrzej Zykubek

Andrzej Zykubek, biolog i filozof, nauczyciel i miłośnik filozofii przyrody, dyskutujący ewolucjonista, zainteresowany genezą życia i umysłu poszukiwacz zatrudniony od niedawna w Katedrze Kognitywistyki UMK i od wielu lat związny z Wydziałem Filozofii KUL. Sympatyk torfowisk, rowerów i górskich wędrówek, wypraw kajakowych i bardzo dobrej muzyki. Wieloletni Członek Komitetu Organizacyjnego i Organizator Lubelskiego Festiwalu Nauki. Wbrew pseudonimowi nadanemu mu przez studentów lubi innych przedstawicieli gatunku Homo sapiens sapiens.

XIV Warsztaty Filozofii Przyrody. Rejestracja uczestnictwa biernego

Uprzejmie przypominamy, że rejestracja uczestnictwa biernego (bez wystąpienia) na XIV Warsztaty Filozofii Przyrody możliwa jest tylko do poniedziałku, 14 czerwca 2021 r. Szanowni Państwo, Sekcja Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych Polskiego Towarzystwa Filozoficznego zaprasza na XIV Warsztaty Filozofii Przyrody, które odbędą się w Domu Pracy Twórczej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w Kazimierzu Dolnym w dniach 01 – 04 lipca […]

Kontekst odkrycia księżyców planetoid

Szanowni Państwo Członkowie PTF, w imieniu Zarządu Oddziału Lubelskiego  PTF serdecznie zapraszamy na referat prof. dra hab. Zenona Roskala (KUL) pt. „Kontekst odkrycia księżyców planetoid”. Referat odbędzie się 11 czerwca 2021 roku o godzinie 15.00 w Auli Wydziału Filozofii i Socjologii (Pl. Marii Curie-Skłodowskiej 4). Spotkanie odbędzie się również wirtualnie na platformie Zoom Nazwa: Polskie Towarzystwo Filozoficzne Oddział […]

O mechanizmie rewolucji kwantowej i relatywistycznej w fizyce – Wojciech Sady

Na przełomie XIX i XX w. doszło do dwóch wielkich rewolucji w fizyce: mechanikę klasyczną zastąpiła teoria względności z jednej, a mechanika kwantowa z drugiej strony. Jak to było możliwe, że naukowcy zaczęli myśleć inaczej niż myśleli wcześniej? W obu przypadkach przełom dokonał się wyniku prac trzech pokoleń teoretyków (w przybliżeniu: Maxwell, Lorentz-Larmor-Poincaré, Einstein; Boltzmann-Planck, Einstein-Bohr, Heisenberg-Schrödinger-Dirac). Teoretycy pierwszego pokolenia, z zastanej wiedzy teoretycznej i nowych wyników eksperymentów wyprowadzili wnioski, które określić można mianem „anomalnych” (chodzi o anomalie teoretyczne, a nie doświadczalne). Stało się to poza zasięgiem ich świadomej kontroli; ich dociekaniami kierowały równania, mądrzejsze niejako od swych twórców i użytkowników. W drugim pokoleniu próbowano stosować te anomalne wnioski wraz z zasadami panującego stylu myślenia – ale musiano to robić w sposób eklektyczny, dokonując wyborów, gdyż wszystkich dostępnych na rynku idei twierdzeń stosować się nie udawało. Rewolucja naukowa dokonała się, gdy młodzi fizycy trzeciego pokolenia użyli niegdysiejszych „anomalnych” wniosków jako autonomicznych zasad – a uwzględniając kolejne wyniki eksperymentów zbudowali nowe naukowe programy badawcze.

Honorata Korpikiewicz Wszechświat twoim domem. Kosmoekologia

Wszechświat twoim domem. Kosmoekologia – Honorata Korpikiewicz

Człowiek od tysiącleci poszukiwał w Niebie doskonałości, harmonii, symetrii. Doskonałe miały być ruchy i kształty ciał niebieskich, harmonijne rozmieszczenie ich orbit i harmonijne dźwięki, jakie wydawać miały przy obrotach. Harmonię odnajdywano także w ziemskim środowisku: w „miłych dla ucha” dźwiękach, symetrycznej budowie ciała ludzi i zwierząt, a także w świecie idei, geometrii i matematyce. Także współcześnie nie jesteśmy wolni od postrzegania harmonii; jawi się nam ona w poszukiwaniu reguł ruchu planet, piękna matematycznych konstrukcji i fizycznych teorii, w percepcji dzieł sztuki oraz w dążeniu do harmonijnej egzystencji człowieka w Świecie.

Problem ewolucji Świata w kierunku coraz większej różnorodności i złożoności został dostrzeżony znacznie później, chociaż za najwcześniejsze jego wskazanie należy uznać sformułowaną przez Konrada Rudnickiego i Michała Hellera prahinduską zasadę kosmologiczną. Z systemów filozoficznych podkreślić należy znaczenie opartej na pojęciu urozmaicenia (różnorodności), wciąż niedocenianej, relacyjnej teorii Gottfrieda Leibniza. Na różnorodność biologiczną bioróżnorodność zwrócono uwagę dopiero w końcu XX wieku, choć zadziwiał się tą własnością Przyrody już Karol Darwin. Bioróżnorodność ma ogromne znaczenie w ocenie stanu ziemskiego środowiska przyrodniczego i wskazuje na stopień jego degradacji.

Postulaty i metafory. Dwie wizje podstaw matematyki - Jerzy Pogonowski

Postulaty i metafory. Dwie wizje podstaw matematyki – Jerzy Pogonowski

Adresatami obu esejów sa ci specjaliści nauk kognitywnych, którzy interesuje się poznaniem matematycznym. Pierwszy esej dotyczy szczególnego okresu w historii matematyki, w którym metoda aksjomatyczna, obecna wcześniej właściwie jedynie w Elementach Euklidesa, zaczyna być podstawowa metodą uprawiania matematyki. Od drugiej połowy XIX wieku coraz wyraźniejsze staje się traktowanie matematyki jako nauki o różnego rodzaju strukturach. Warto przy tym zwrócić uwagę na następujące odróżnienie. Pewne struktury matematyczne są wyróżnione i metoda aksjomatyczna miałaby scharakteryzować je w sposób jednoznaczny. Dotyczyło to liczb naturalnych, całkowitych, wymiernych, rzeczywistych i zespolonych oraz systemu geometrii euklidesowej. Inne typy struktur, np. grupy, pierścienie, ciała, przestrzenie topologiczne, tworzą klasy, które miały być charakteryzowane jedynie ogólnie przez odpowiednie aksjomaty. Oba rodzaje takich charakterystyk obecne są w omawianych w tym eseju pracach postulatystów amerykańskich, zwłaszcza Edwarda Huntingtona i Oswalda Veblena. Interesujące jest przy tym wyłanianie się pewnych pojęć metalogicznych, przede wszystkim kategoryczności oraz różnych odmian zupełności. Pojęcia te uzyskują precyzyjne sformułowania i badane są dokładniej dopiero nieco później, w pierwszej połowie XX wieku.

Dlaczego fizyce brakuje wyobraźni – Sabine Hossenfelder

Fizyka teoretyczna, z jej zakrzywionymi czasoprzestrzeniami, czarnymi dziurami i cząstkami wirtualnymi, sięga do granic ludzkiej wyobraźni. Jednak mimo intensywnych wysiłków badaczy, ostatnie dekady nie przyniosły wyczekiwanego przełomu w objaśnianiu cząstek elementarnych ani w próbach kwantowania grawitacji. Czy dotarliśmy do granic poznania, czy też obecnym fizykom w pewnym sensie… brakuje wyobraźni? O tym, co jest nie tak ze współczesną fizyką opowie gość festiwalu – dr Sabine Hossenfelder.

Andrzej J. Noras – wspomnienia, filozofia, rozmowa

W piątek, 28 maja 2021 r. odbędzie się konferencja poświęcona śp. Andrzejowi Norasowi. W imieniu Dyrektora Instytutu Filozofii UŚ serdecznie zapraszamy do udziału w konferencji pt. »Andrzej J. Noras – wspomnienia, filozofia, rozmowa«. Pragniemy, aby spotkanie stało się okazją do rozmowy na temat osoby i filozofii naszego przedwcześnie zmarłego kolegi, przyjaciela i mistrza. Termin i miejsce konferencji: 28 maja 2021 roku (piątek), […]

Maria Skłodowska-Curie. Zakochana w nauce

„Maria Skłodowska-Curie. Zakochana w nauce” – wykład online prof. Tomasza Pospiesznego z cyklu „Kobiety w historii Francji. Droga do uzyskania pełnych praw” Maria Skłodowska-Curie to postać wyprzedzająca swoją epokę o pokolenia, kobieta wyjątkowa nawet jak na nasze współczesne standardy. Ponadprzeciętnie odważna, wytrwała i pełna pasji, dzięki uporowi, zdolnościom i geniuszowi odkryła i wyodrębniła dwa pierwiastki radioaktywne – polon i rad, które zrewolucjonizowały […]

Tomasz z Akwinu. Komentarz do De Hebdomadibus Boecjusza

„Dlaczego św. Tomasz z Akwinu komentował «De Trinitate» i «De hebdomadibus» Boecjusza?”. To postawione przez ks. prof. Mariana Kurdziałka pytanie, w artykule noszącym identyczny tytuł, nie straciło na aktualności, ze względu na stały brak wystarczających przesłanek do udzielenia pełnej i wyczerpującej odpowiedzi. Stawiając tę kwestię badacz ten, nie traktował jej jako pytania retorycznego i oczywiście sformułował próbę odpowiedzi. Traktaty te dla Tomasza miały stanowić doskonałą okazję do ukazania znaczenia […]

Moralny wymiar cielesności – prof. Paweł Łuków

Centrum Myśli Jana Pawła II zaprasza na wykład online w ramach programu „Ciało w wielkim mieście – między nauką i teologią”. Prof. Paweł Łuków wygłosi wykład „Moralny wymiar cielesności”. Spotkanie odbędzie się 31 maja 2021 o godz. 18:00 online. Coraz częściej spieramy się o naszą cielesność. Pytamy, jak wiele wolno nam zrobić z własnymi ciałami, jak dalece innym wolno ingerować w to, […]

Antywirusowe autorskie spotkania w sieci – Wierzę, żeby rozumieć

We środę, 02 czerwca 2021 roku o godz. 20.00 zapraszamy na drugi dodatkowy program Antywirusowych autorskich spotkań w sieci, czyli suplement do 3. edycji. „Wierzę, żeby rozumieć” – to wielowątkowa rozmowa z KS. MICHAŁEM HELLEREM, której współautorami są Wojciech Bonowicz, Bartosz Brożek i Zbigniew Liana. Ksiądz Michał Heller – filozof, kosmolog. Współtwórca Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych UJ w Krakowie. Laureat licznych nagród i wyróżnień, autor kilkudziesięciu […]

Nauka i odpowiedzialność. O roli wartości w nauce

XIII interdyscyplinarna konferencja z cyklu „Człowiek i świat – wymiary odpowiedzialności” zostanie poświęcona tematyce szeroko rozumianej odpowiedzialności w nauce. W ramach konferencji pragniemy wspólnie zadawać pytania dotyczące etycznego wymiaru działalności naukowej, związane z kształtowaniem wzorców, ideałów, wartości i zasad, które powinny być realizowane przez naukowców. Ważnym wymiarem prowadzonych w czasie konferencji rozważań będzie też zwrócenie uwagi na pytania dotyczące […]

Czego teologia może się nauczyć od mechaniki kwantowej?

Gościem będzie ks. dr hab. Wojciech Grygiel FSSP, prof. UPJPII. Na spotkaniu będziemy się zastanawiać nad tytułowym pytaniem: czego teologia może się nauczyć od mechaniki kwantowej?   WTOREK, 8 CZERWCA 2021, 17:00 UTC+02 Czego teologia może się nauczyć od mechaniki kwantowej? Wydarzenie online MS Teams https://www.facebook.com/events/829418907994958 Related posts: Alberta Einsteina droga do rzeczywistości – filozoficzna interpretacja symetrii w ogólnej teorii […]

Spływ kajakowy fragmentem Małopolskiego Przełomu Wisły

We czwartek, 1 lipca 2021 r., zapraszamy wszystkich chętnych uczestników XIV Warsztatów Filozofii Przyrody na Spływ kajakowy fragmentem Małopolskiego Przełomu Wisły.  Małopolski Przełom Wisły to 82 kilometrowy odcinek od Zawichostu po Puławy. Królowa polskich rzek przebija się tu przez pas Wyżyn Środkowopolskich stosunkowo wąską doliną, której szerokość w niektórych miejscach wynosi 1,5 km, a głębokość – mierzona wysokością zboczy wznoszących się […]

Interpretacje rozwoju biologii ewolucyjnej na przełomie XIX i XX wieku – Michał Jakub Wagner

Tematem książki jest szczególny okres w historii rozwoju biologii ewolucyjnej, z przełomu XIX i XX wieku, który w literaturze przedmiotu określany jest „zaćmieniem darwinizmu”. „Zaćmienie” to, w opinii badaczy, miało objawiać się nagłym spadkiem zainteresowania teorią ewolucji autorstwa Karola Darwina na rzecz innych, nie-darwinowskich koncepcji ewolucyjnych, takich jak: neolamarkizm, ortogeneza, saltacjonizm i mutacjonizm. Interpretacje rozwoju biologii ewolucyjnej na przełomie […]

God’s Action in the World. A New Philosophical Analysis – Marek Słomka

God’s Action in the World. A New Philosophical Analysis – Marek Słomka

The problem of God’s action in the world is at the heart of debates today on the relationship between science and religion. By analysing the issue through the lens of analytic philosophy, Marek Slomka reveals how philosophy can successfully bridge science and theology to bring greater clarity to divine action.This book identifies essential aspects from various branches of theism, starting with traditional Thomistic approaches, through to their modified forms such as Molinism and contemporary varieties such as free-will theism and probabilistic theism. Analysing crucial elements of God’s nature including omnipotence, omniscience, his relation to time and the tension between immanence and transcendence, Slomka reveals the difficulties in proposing a single conception of God through one theistic tradition. Instead of simplistically juxtaposing particular theistic trends, he highlights the value of pluralistic insights that also draw on important scientific theories, including Darwin’s evolution, quantum mechanics and cosmology.By taking a renewed stance on theism that takes into account modern scientific knowledge, this book argues for a new presentation of the problem of God’s action in the world and justifies the need for further discussion on contemporary manifestations of internal and external criticism of theism.

XIV Warsztaty Filozofii Przyrody. Kazimierz Dolny 2021. REJESTRACJA UCZESTNICTWA

    Szanowni Państwo, Sekcja Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych Polskiego Towarzystwa Filozoficznego zaprasza na XIV Warsztaty Filozofii Przyrody, które odbędą się w Domu Pracy Twórczej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w Kazimierzu Dolnym w dniach 01 – 04 lipca 2021 r. W czasie Warsztatów odbędzie się Krajowy Zjazd członków Sekcji Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych Polskiego […]

The Best of Enemies: How to Engage in the Science and Religion Dialogue

Podczas tego otwartego seminarium zamierzam przedstawić relacje między nauką a religią w różnych kontekstach, a mianowicie w mediach, nauczaniu uniwersyteckim i środowisku akademickim, zanim zwrócę uwagę na znaczenie prawidłowego zrozumienia tego związku dla wiary chrześcijańskiej. Wspomniana relacja przechodziła różne etapy w historii, w których różne modele były używane, aby jasno określić, w jaki sposób nauka i religia powinny się do siebie odnosić. Dokonam przeglądu niektórych z tych modeli i zilustruję niektóre niedociągnięcia, które utrudniają korzystny dyskurs między nauką a religią. Odpowiednie podejście do dialogu może sprzyjać dalszemu postępowi w obu dziedzinach. Na koniec skoncentruję się na niektórych refleksjach Benedykta XVI, które skłaniają teologię do lepszego przedstawienia relacji między Bogiem, człowiekiem i wszechświatem.

Wydział Filozofii zaprasza na otwarte seminarium doktoranckie pt. The Best of Enemies: How to Engage in the Science and Religion Dialogue, które rozpocznie się 17 maja 2021 r. o godz. 15.00. Seminarium odbywa się w ramach cyklu Stanisław Kamiński Memorial Lectures, a poprowadzi je Prof. Javier Sánchez-Cañizares (Universidad de Navarra).

Seminarium odbędzie się online bit.ly/2021_Kaminski_Seminar.

Dlaczego warto żyć? Stare pytanie w nowych czasach

Zapraszamy na konferencje on-line, która odbędzie się 17 maja 2021 r. Dlaczego warto żyć? Stare pytanie w nowych czasach. Podczas konferencji chcielibyśmy zająć się szerokim podejściem do życia. Naszym celem jest zbadanie na nowo pozornie starego pytania o życie. Wraz z grupą wiodących na świecie naukowców w swoich szanowanych dziedzinach, chcielibyśmy przejrzeć szeroki wachlarz różnych odpowiedzi na problem życia, aby odkryć kilka […]

Idee ewolucji w biologii i humanistyce – Krzysztof Łastowski

Idee ewolucji w biologii i humanistyce – Krzysztof Łastowski

Książka stanowi wybór artykułów z naukowej działalności Profesora Krzysztofa Łastowskiego. Obejmuje ona trzy wątki tematyczne. Pierwszy to refleksja metodologiczna nad praktyką badań biologicznych, która podkreśla miejsce i funkcję poznawczą teorii ewolucji, w tym teorię doboru naturalnego. Autor prezentuje wizję wskazującą na konieczność skorygowania słynnego powiedzenia Theodosiusa Dobzhansky’ego, że „nie ma w biologii niczego, co nie byłoby zrozumiane w świetle teorii doboru naturalnego”. Istotą […]