Umysł i kosmos. Dlaczego neodarwinowski materializm jest niemal na pewno fałszywy

Umysł jest podstawowym aspektem przyrody. Nie zrozumiemy go jednak, jeśli nie pokonamy ograniczeń wpisanych we współczesną ortodoksję naukową. Światopogląd naukowy, jeśli chce dać pełniejsze poznanie przyrody, musi być rozszerzony i obejmować teorie zdolne wyjaśnić pojawienie się we wszechświecie zjawisk umysłowych oraz subiektywnych punktów widzenia. Właśnie takiej szerokiej koncepcji przyrody powinniśmy szukać. Autor, nie odwołując się do żadnej religii, twierdzi […]

Historia filozofii. Ukazał się nowy tom w serii Dydaktyka filozofii

Prezentowany obecnie już dziesiąty tom z serii Dydaktyka Filozofii ma uzupełniać bogate spektrum ujęć syntetycznych lub podręcznikowych poświęconych całokształtowi dziejów filozofii funkcjonującej w kręgu kultury euroatlantyckiej, sygnalizując tylko – choć, wydaje się, instruktywnie – odrębność filozofii orientalnych od stylu myślenia właściwego filozofii Zachodu. Wobec […] dominacji praktyki prezentacji dziejów filozofii według układu wyznaczonego przez kolejne dokonania indywidualnych filozofów, […]

Analiza, racjonalność, filozofia religii. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Ryszardowi Kleszczowi

Analiza, racjonalność, filozofia religii. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Ryszardowi Kleszczowi

Profesor Ryszard Kleszcz, obchodzący jubileusz 70-lecia urodzin, należy do czołowych przedstawicieli polskiej filozofii analitycznej. Nawiązując do najlepszych wzorów uprawiania filozofii w Szkole Lwowsko-Warszawskiej, podejmuje w swej twórczości naukowej wiele wątków związanych z teorią racjonalności, logiką, teorią argumentacji, a także metodologią, metafilozofią, filozofią religii oraz etyką. Prezentowany tom, wchodzący w skład serii „Bibliotheca Philosophica” zainicjowanej przez prof. Ryszarda Kleszcza, stanowi wyraz […]

Wyjątkowa planeta. Dlaczego nasze położenie w Kosmosie umożliwia odkrycia naukowe

Amerykański astronom Carl Sagan pisał, że Ziemia jest niczym niewyróżniającą się „małą błękitną kropką”. Pogląd Sagana jest zgodny z zasadą kopernikańską, według której życie we Wszechświecie jest zjawiskiem powszechnym. Autorzy Wyjątkowej planety przedstawią argumenty przemawiające za stanowiskiem przeciwnym. Utrzymują, że inteligentne życie to coś niezwykłego i dlatego Ziemia jest uważana przez nich za planetę wyjątkową. Autorami książki Wyjątkowa planeta. Dlaczego […]

Planetoidy w świetle współczesnych koncepcji filozoficznych. Studia z epistemologii historycznej - Zenon Roskal

Planetoidy w świetle współczesnych koncepcji filozoficznych. Studia z epistemologii historycznej – Zenon Roskal

Planetoidy to jeden z głównych celów badawczych astronomii planetarnej, ale zarazem terra incognita w filozofii. Poznaniu naukowemu tych obiektów praktycznie nie towarzyszy refleksja filozoficzna. Tymczasem jest wiele problemów, które z powodzeniem mogłyby być eksplorowane nie tylko przez filozofię nauki czy metodologię poznania naukowego, ale także przez filozofię języka czy ontologię przyrodniczą. W niniejszej pracy, z pespektywy poznawczej epistemologii historycznej, podejmowane są takie zadania jak precyzacja pojęcia […]

Ciało ludzkie w badaniach naukowych i praktyce medycznej. Ujęcie transdyscyplinarne

Ciało ludzkie w badaniach naukowych i praktyce medycznej. Ujęcie transdyscyplinarne

Człowiek jest istotą cielesną – istnieje w ciele, przez ciało poznaje świat i kształtuje otoczenie, nawiązuje relacje z innymi, wyraża swoje uczucia i emocje oraz doświadcza siebie. W ciele pracuje i odpoczywa. Z niego czerpie siły pozwalające zmieniać środowisko, w którym żyje, ale jest ono również źródłem słabości wskazującej na ograniczenia ludzkiej kondycji. Stanowi granicę pomiędzy zewnętrznym otoczeniem a światem przeżyć wewnętrznych. Na co dzień […]

Lubelska Szkoła Filozoficzna. Historia – koncepcje – spory

Stanisław Kamiński w haśle Filozofia opublikowanym w Encyklopedii katolickiej przed 30 laty składa deklarację ideową lubelskiej szkoły filozoficznej co do społecznej roli filozofii:

Najgłębsze i trafne merytorycznie poznanie świata tudzież hierarchii wartości jest nieodzowne do właściwego dla człowieka działania kulturotwórczego. Filozofia winna służyć tu za przewodnika, gdyż wskazuje i ostatecznie uzasadnia w porządku ontycznym, dlaczego ma preferować określone zachowania wartościotwórcze, oraz jednolicie rozwiązuje problemy wykraczające poza poszczególne dziedziny kultury (religię, moralność, naukę i sztukę), a wreszcie dostarcza środków do zrozumienia jej przemian i kryteriów oceny jej osiągnięć. Filozofia stanowi przeto jakby samoświadomość kultury; przenika ją całą, lecz nie redukuje się do żadnej z jej dziedzin oraz teoretycznie tak je scala, by człowiek mógł harmonijnie i w pełni się doskonalić; tworzy on bowiem kulturę, ale i sam jest przez nią formowany; dlatego filozofia powinna przyczyniać się do personalistycznego charakteru kultury […], ukazując, jak ma być godna człowieka i jak najlepiej służyć jego rozwojowi. Służebne funkcje filozofii wobec kultury są jednocześnie służbą człowiekowi (filozofia zaspokaja najgłębsze aspiracje intelektualne człowieka), dlatego kryzysy kultury tak ściśle wiążą się z kryzysami filozofii i obniżeniem poszanowania godności człowieka.

Lubelska szkoła filozoficzna w porównaniach

Lubelska szkoła filozoficzna w porównaniach

W latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku grupa filozofów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego ukształtowała środowisko, które – ze względu na powiązania personalno-dydaktyczne oraz wspólny program uprawiania filozofii – można nazwać szkołą filozoficzną. Szkołę tę przyjęło się określać mianem lubelskiej szkoły filozoficznej (LSF) bądź (dla wyakcentowania niektórych jej cech) lubelskiej szkoły filozofii klasycznej lub też lubelskiej szkoły filozofii realistycznej. […]

Bóg, czas i wolność. Wokół problemu przyszłych zdarzeń przygodnych

Zgodnie z popularnym stwierdzeniem Bertranda Russella „w filozofii rzecz polega na tym, by zacząć od czegoś tak prostego, że wydaje się niewarte wypowiedzenia, a skończyć na czymś tak paradoksalnym, że nikt w to nie uwierzy”. Zagadnienie przyszłych zdarzeń przygodnych (łac. futura contingentia), któremu poświęcona jest niniejsza książka, jest dobitną ilustracją tej myśli. Jednocześnie świadczy jednak o tym, że paradoks czai się już w zaułkach samego zdrowego rozsądku. Problem […]

Między fizyką a filozofią. Filozofia przyrody i filozofia fizyki w pismach Mariana Smoluchowskiego - Grzanka Jan

Między fizyką a filozofią. Filozofia przyrody i filozofia fizyki w pismach Mariana Smoluchowskiego – Jan Grzanka

Marian Smoluchowski jest jednym z najczęściej cytowanych polskich naukowców – Web of Science określa liczbę cytowań jego prac w okresie od 1894 do 2014 roku na 7235 (Maria Curie-Skłodowska była w tym czasie cytowana 1582 razy). Regularnie przywoływane są równania dotyczące teorii procesów stochastycznych, a równanie ciągłości Smoluchowskiego stosowane jest w opisach procesów sedymentacji i koagulacji. Jego badania dotyczące ruchów […]

Wynalazek nowoczesnego serca. Filozoficzne źródła współczesnego myślenia o emocjach - Karolina Wigura

Wynalazek nowoczesnego serca – Karolina Wigura

Autorka błyskotliwie i jasno rekonstruuje, jak definiowano emocje oraz w jaki sposób umieszczano je w szerszym myśleniu na temat świata i moralności; jakie prezentowano typologie emocji; jak tłumaczono ich pochodzenie; jak opisywano ich związek z rozumem. To wielka praca i wielki wyczyn autorki (…), potrafiła na trzystu stronach swej opowieści przeprowadzić czytelnika po szlakach i bezdrożach myśli Platona i Tukidydesa, Jamesa i Darwina, Hobbesa i Spinozy, […]

Epistemologia – Stanisław Judycki

Nadzwyczajna publikacja, stanowiąca jedno z najdonioślejszych i najbardziej kompleksowych w polskiej literaturze przedmiotu omówień tego działu filozofii, którym jest teoria poznania. Wyczerpująco przedstawia poszczególne zagadnienia epistemologii oraz rozmaite podejścia, przyjmowane przez ludzi względem poznawanych przedmiotów. Co istotne, oprócz ogromnej erudycji i nowatorskich koncepcji autora, cechuje się ona zarazem wielką przystępnością, pozwalającą skorzystać z tej książki również osobom niemającym ściśle filozoficznego […]

Historia fizyki. Od czasów najdawniejszych do współczesności

Od lat oczekiwany, kompleksowy podręcznik historii fizyki, który wypełnił lukę w tym zakresie nie tylko w piśmiennictwie polskim, ale również światowym. Powstał na bazie wykładów prowadzonych od około 30 lat przez prof. Andrzeja K. Wróblewskiego na Uniwersytecie Warszawskim. W książce omówiono główne ścieżki rozwoju fizyki, począwszy od cywilizacji starożytnych, aż po osiągnięcia fizyki współczesnej. Doskonała prezentacja rozwoju idei naukowych z zakresu fizyki przedstawiona jest na tle historii nauki, […]

Struktura rewolucji relatywistycznej i kwantowej w fizyce - Wojciech Sady

Struktura rewolucji relatywistycznej i kwantowej w fizyce – Wojciech Sady

Filozofowie nauki, epistemolodzy i kognitywiści znajdą w tej książce oryginalne w skali światowej wyjaśnienie, jak – wbrew temu, że nasze myślenie jest kształtowane przez przyswojone style myślowe – doszło do dwóch wielkich rewolucji w fizyce. Wyjaśnienie to zostało szczegółowo zilustrowane materiałem historycznym. Prowadzone rozważania będą zrozumiałe również dla tych, którzy nie posiadając odpowiedniego wykształcenia, nie będą rozumieli części przytoczonych w tekście równań matematycznych. […]

Antropogeniczne zmiany środowiska przyrodniczego Ziemi – Jan Wójcik

  Antropogeniczne zmiany środowiska przyrodniczego Ziemi to syntetyczne ujęcie całokształtu problemów związanych z wpływem działalności człowieka na środowisko przyrodnicze Ziemi w aspektach: przestrzennym i czasowym (lokalnym, regionalnym i globalnym oraz trwałym i przejściowym). Autor wskazuje związki i zależności, jakie występują między działalnością człowieka, a stanem środowiska przyrodniczego oraz przemianami zachodzącymi w środowisku przyrodniczym i ich tendencji uwarunkowanych antropopresją, ilustrowanych licznymi przykładami Zasadnicza część […]

Prawda i życie - Michael Patrick Lynch

Prawda i życie – Michael Patrick Lynch

Michael Patrick Lynch broni prawdy obiektywnej jako jednej z podstawowych wartości w życiu każdego człowieka. Konstruuje „cztery truizmy” o prawdzie, dzięki którym diagnozuje źródła naszego cynizmu w stosunku do jej wartości. Jednocześnie przekonuje, dlaczego właśnie teraz – w świecie, w którym media, politycy i biznesmeni zniekształcają rzeczywistość – prawda powinna być dla nas szczególnie ważna. Cynizm wobec wartości prawdy zawsze […]

Przygody idei - Alfred North Whitehead

Przygody idei – Alfred North Whitehead

Przygody idei to ostatnia spośród trzech najważniejszych filozoficznych książek Alfreda Northa Whiteheada i prawdopodobnie najbardziej przystępna wykładnia jego dojrzałej filozofii. W części II i III Whitehead syntetycznie streszcza swoją filozofię przyrody i metafizykę, które w części I aplikuje do wyjaśnienia czynników umożliwiających powstawanie cywilizacji. Najważniejszym z nich jest stopniowe zastępowanie w relacjach międzyludzkich fizycznej siły przez perswazję. W części IV Whitehead wyodrębnia idee wyznaczające łącznie kształt […]

Filozofia kontra świat. Moralny wymiar sensacji - David Edmonds

Filozofia kontra świat. Moralny wymiar sensacji – David Edmonds

Filozofia kontra świat Moralny wymiar sensacji Etyka praktyczna wobec głośnych spraw medialnych Codzienne wiadomości zawierają sensacyjne historie z całego świata – historie, które prowokują do zadawania sobie złożonych pytań moralnych. W tej książce zespół filozofów związanych z Centrum Etyki Praktycznej Uehiro, działającym przy Uniwersytecie w Oksfordzie, podejmuje szeroki zakres spornych zagadnień etycznych – od zabawnych po szokujące – […]

Wiara - racjonalna czy naiwna?

Wiara – racjonalna czy naiwna? Filozof broni chrześcijaństwa – Stephen T. Davis

Czy istnieje prawda obiektywna? Dlaczego mielibyśmy wierzyć w Boga? Czy ewolucja przeczy chrześcijaństwu? Czy zło i cierpienie dowodzą, że Bóg nie istnieje? Czy neurobiologia może wyjaśnić rzekome doświadczenia religijne? Czy możemy być w pełni szczęśliwi bez Boga? Jak odnaleźć Boga i stworzyć z nim trwałą relację? Te pytania stanowią punkt wyjścia dla Stephena T. Davisa, który jako praktyk – profesor filozofii, ma świadomość, że ludziom wierzącym nie jest łatwo żyć […]

Religia ewolucyjna - John L. Schellenberg

Religia ewolucyjna – John L. Schellenberg

Czy religia ewoluuje razem z nami? Jak będzie wyglądać religia przyszłości? Czy możliwy jest sojusz między sceptycyzmem a wiarą? Na jakim etapie rozwoju ewolucyjnego znajduje się ludzkość? Jak religia ewolucyjna wykazuje naszą gatunkową niedojrzałość? Religia ewolucyjna – John L. Schellenberg John L. Schellenberg wychodzi z założenia, że teorię ewolucji można pogodzić z wierzeniami religijnymi. Uważa, że religia przyszłości powinna […]