Wątki antyantropocentryzmu i ekologizmu w tekstach teistów naturalistycznych – z punktu widzenia modelu poziomów analizy

Piotr Bylica – Wątki antyantropocentryzmu i ekologizmu w tekstach teistów naturalistycznych – z punktu widzenia modelu poziomów analizy (2016)

Przedruk z: Wiesław Dyk, Wiesław Skrzypczak i Tadeusz Dyk (red.), Kosmosfera. Człowiek i jego środowisko w aspekcie przyrodniczym, filozoficznym i teologicznym, Sozologia systemowa, T. VIII, Uniwersytet Szczeciński 2016, s. 11-31.

Streszczenie:

W artykule prezentowane są wątki antyantropocentryzmu i ekologizmu występujące w tekstach niektórych przedstawicieli teizmu naturalistycznego. W tym celu wykorzystany zostaje model poziomów analizy. Model ten opiera się na ustaleniach współczesnej filozofii nauki dotyczących różnic między rodzajami twierdzeń ważnych dla nauki. W teizmie naturalistycznym podkreśla się nieempiryczny charakter twierdzeń o stworzeniu świata i człowieka przez Boga. Odejście teistów naturalistycznych od antropocentryzmu tradyzcyjnego chrześcijaństwa jest większe niż wydaje się to konieczne dla uzgodnienia teizmu z obrazem świata opartym na naukowym naturalizmie, który jest niedualistyczy i antyinterwencjonistyczny. Twierdzenia na temat sensu czy celu świata należą do poziomów analizy, które wykraczają poza naturalizm naukowy. Są twierdzeniami metafizycznymi. Ekologizm, który traktuje rodzaj ludzki jako zagrożenie dla przyrody i odrzuca ideę, że człowiek jest najważniejszym ze stworzeń, wydaje się być inspirowany nurtami obcymi zarówno względem naturalizmu, jak i teizmu chrześcijańskiego.