Autor: Andrzej Zykubek

Andrzej Zykubek, biolog i filozof, nauczyciel i miłośnik filozofii przyrody, dyskutujący ewolucjonista, zainteresowany genezą życia i umysłu poszukiwacz zatrudniony od niedawna w Katedrze Kognitywistyki UMK i od wielu lat związny z Wydziałem Filozofii KUL. Sympatyk torfowisk, rowerów i górskich wędrówek, wypraw kajakowych i bardzo dobrej muzyki. Wieloletni Członek Komitetu Organizacyjnego i Organizator Lubelskiego Festiwalu Nauki. Wbrew pseudonimowi nadanemu mu przez studentów lubi innych przedstawicieli gatunku Homo sapiens sapiens.

Czy biologowie rozumieją, czym są warunki konieczne i wystarczające? O ekwiwokacji

W roku 2018 na łamach „Journal of Neurogenetics” ukazał się artykuł, którego autorzy przekonują, że biologowie często niewłaściwie posługują się pojęciem warunku wystarczającego i koniecznego. Odróżnieniu tych dwóch rodzajów warunków poświęcony był już poprzedni artykuł serii, ale nie zamierzam tu powielać poprzednich treści. Zamiast tego proponuję skupić się na wieloznacznościach. Jeśli się bowiem nie mylę, to właśnie pewna przeoczona wieloznaczność jest […]

Wizualizacje w nauce. Interdyscyplinarne sympozjum, Warszawa, 12–13 września 2022

Tematem sympozjum – pierwszego stacjonarnego wydarzenia Avantu od 2019 r. – jest rola wizualizacji w szeroko ujmowanej nauce. A więc zarówno w prezentowaniu rezultatów, jak w samych praktykach badawczych; w wyjaśnianiu, modelowaniu, komunikowaniu, ale i w nauczaniu. Skąd akurat taki pomysł na najnowszą i (tymczasem) polskojęzyczną edycję naszego sympozjum? Dominacja wizualności w nauce oraz wzroku wśród ludzkich form percepcji to opinia i oklepana, i nieoczywista. Dzięki studiom nad nauką […]

Drugi Kongres Filozofii Polskiej OPOLE – ORLA 2022

Idea Kongresu Filozofia jako dążenie do wiedzy całościowej o rzeczywistości, jest z założenia refleksją uniwersalną. Jednakże będąc dziedziną kultury kształtowanej przez człowieka i mającej na niego wpływ, uwzględnia nie tylko nasze ogólnie potrzeby intelektualne, wspólne dla wszystkich kultur, ale także te, które wynikają ze specyficznych doświadczeń historycznych i innych czynników. Dlatego też, tak jak istnieje polska literatura czy muzyka, która ukształtowała się jako coś […]

Rozum w zdrowym rozsądku – George Santayana

Niniejsza rozprawa George’a Santayany (1863–1952), należącego do najważniejszych amerykańskich filozofów XX wieku, stanowi pierwszą część cyklu The Life of Reason (1905–1906), jednego z dwóch, obok późniejszych Realms of Being (1927–1940), monumentalnych dzieł myśliciela. Na Życie Rozumu składają się tomy ukazujące przejawianie się rozumności w zdrowym rozsądku, społeczeństwie, religii, sztuce i nauce. […] Santayana stara się unikać metafizycznych skrajności materializmu i idealizmu […]

XV Warsztaty Filozofii Przyrody. Program

Sekcja Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych Polskiego Towarzystwa Filozoficznego zaprasza na XV Warsztaty Filozofii Przyrody. Warsztaty odbędą się w dniach 23-26 czerwca 2022 r. w Domu Pracy Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w Ciążeniu. XV Warsztaty Filozofii Przyrody. Program Czwartek, 23 czerwca 2022 Spływ kajakowy Wartą w Nadwarciańskim Parku Krajobrazowym (start ok. godz. 11.00) 19:00 Rozpoczęcie Warsztatów 19:30 Zebranie Zarządu Sekcji FPiNP […]

Za pięć dwunasta koniec świata. Kryzys klimatyczno-ekologiczny głosem wielu nauk

Książka Za pięć dwunasta koniec świata. Kryzys klimatyczno-ekologiczny głosem wielu nauk jest […] wartościowym i ważnym w obecnych warunkach politycznych kompendium wiedzy o wyzwaniu klimatycznym – kompendium wciągającym i przyjaznym dla odbiorców. Co więcej, cieszy ona bogactwem konkretnych przykładów możliwego działania, także w Polsce, w obliczu wyzwania katastrofy klimatycznej. Jako zaangażowany emocjonalnie i politycznie, interdyscyplinarny, a zarazem spójny teoretycznie manifest, wypełni ona […]

Adam Grobler: Uwolnić kwanty

Zaryzykujmy analogię między pomiarem kwantowym, który niejako realizuje pewien stan rzeczy nieistniejący bez pomiaru, a postanowieniem, które realizuje pewien akt woli, na przykład oddanie głosu w wyborach.   Kiedy byłem studentem, uczono mnie, że powstanie teorii kwantów pozwoliło zastąpić ścisły determinizm determinizmem statystycznym. Opowieść Pierre’a Simona de Laplace’a o demonie, który zna położenia i pędy wszystkich cząstek, dzięki czemu może dokładnie przewidywać […]

Czy mechanika kwantowa rzuca nowe światło na stare problemy filozoficzne? – prof. Tomasz Placek

19 maja 2022 r.  Redakcja Filozofuj! gościła na redakcyjnej kanapie prof. Tomasza Placka. Było to drugie spotkanie z cyklu „Filozof na kanapie” poświęcone filozoficznym problemom w fizyce kwantowej. Rozmowa wokół numeru 1/2022 F! „Rzeczywistość kwantowa” dotyczyła m.in. tego, dlaczego fizyka kwantowa potrzebuje interpretacji i jaki jest metodologiczny status tych interpretacji, tego, czy mechanika kwantowa wymaga zmiany logiki i wielu innych fascynujących kwestii. Z odcinka dowiecie się tego, […]

Zmarł prof. Henryk Drozdowski

Z żalem zawiadamiamy, że 7 czerwca 2022 r. w wieku 62. lat zmarł

Profesor UAM Henryk Drozdowski

Profesor Wydziału Fizyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, wysokiej klasy specjalista w dziedzinie badań układów ciekłych metodą rozpraszania rentgenowskiego, wieloletni Kierownik Zakładu Optyki, prezes Oddziału Poznańskiego Polskiego Towarzystwa Fizycznego, członek Sekcji Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych PTF.

Odszedł od nas człowiek wielkiej dobroci, wiedzy i kultury.

Wspaniały nauczyciel akademicki, niezwykły wykładowca i polemista, wychowawca wielu pokoleń fizyków, niestrudzony popularyzator fizyki.

Pogrzeb odbędzie się dnia 14 czerwca 2022 r. o godz. 14.15 na cmentarzu Miłostowo (od ulicy Warszawskiej)

Wraz ze śmiercią Pana Profesora nauka polska, społeczność Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i Sekcja Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych Polskiego Towarzystwa Filozoficznego poniosły wielką stratę.

Rodzinie Zmarłego składamy wyrazy głębokiego współczucia.

Filozoficzne spory o ludzką wolność. Program LXIV Tygodnia Filozoficznego

  Najstarsze świadectwa kultury i cywilizacji zachodniej potwierdzają, iż ludzkie społeczności od wieków wysoko ceniły sobie wolność. Gotowość starożytnych Greków, Izraelitów czy Rzymian do ponoszenia najwyższych ofiar w obronie wolności własnego państwa lub narodu do dziś budzi zdumienie i podziw. Zupełnie inaczej podchodzono natomiast do wolności indywidualnej, którą całkowicie podporządkowywano spersonifikowanym bóstwom, takim jak Ananke, Mojry, Tyche czy Fatum. Na tym […]

Mapy nauki. Badania, potencjał oraz wyzwania w przykładach

Książka, operując przykładami, odsłania fenomen map nauki oraz wprowadza w szczegóły warsztatu związanego z przetwarzaniem i wizualizacją danych. To pole badań przyciąga specjalistów z różnych dyscyplin naukowych, stawiających pytania dotyczące rozwoju i historii, a także filozofii i socjologii nauki w szerokim sensie. Żeby ukazać meritum map nauki, autorka na jednej z pierwszych stron książki przytacza trzy cytaty znanych ludzi mówiące o znaczeniu tego […]

Ontologie strukturalne czasoprzestrzeni - Damian Luty

Ontologie strukturalne czasoprzestrzeni – Damian Luty

Pole problemowe pracy tworzą dwie debaty. Pierwsza z nich dotyczy popraw­ności bądź właściwej postaci ontycznego realizmu strukturalnego (OSR), nurtu filozoficznej refleksji nad fundamentalnymi teoriami fizycznymi zainicjowane­go przez Jamesa Ladymana (2018) i rozwijanego również przez Stevena Frencha (2014). OSR jest rezultatem krytyki stanowiska nazywanego epistemicznym re­alizmem strukturalnym (ESR) (Worrall 2018). W ramach OSR zaproponowano interesujące interpretacje przede […]

Sięgając po niezbadane. Publikacja wydana z okazji jubileuszu 30-lecia Fundacji na rzecz Nauki Polskiej

„Sięgając po niezbadane” – taki tytuł nosi publikacja wydana z okazji jubileuszu 30-lecia Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Przybliżono w niej najważniejsze osiągnięcia naukowe laureatów grantów FNP.   Fundacja na rzecz Nauki Polskiej w grudniu ub.r. skończyła 30 lat. Z okazji jubileuszu FNP postanowiła przybliżyć dokonania wybranych laureatów. Kluczowym założeniem w selekcji był ścisły związek między wsparciem udzielanym badaczom […]

Ks. Prof. Grzegorz Bugajak. To już dwa lata…

Ks. prof. Grzegorz Bugajak – XI Warsztaty Filozofii Przyrody – Pasierbiec 2017 (AZ)     Naturalizm – nadnaturalizm. Panel dyskusyjny 13 września 2019 r. podczas XI Polskiego Zjazdu Filozoficznego odbył się panel dyskusyjny pt. NATURALIZM – NADNATURALIZM. Uczestnicy panelu: prof. Kazimierz Jodkowski, prof. Grzegorz Bugajak, prof. Piotr Bylica, prof. Zbigniew Wróblewski, moderator prof. Stanisław Judycki. Podobne wpisy: XI Warsztaty […]

Platonizm w metafizyce / ontologii. Źródła, dzieje, aktualność, krytyka

Platonizm jest jedną z najważniejszych prób rozumienia rzeczywistości, która została  ugruntowana w swoich historycznych interpretacjach i przeobraże­niach, ale też jako jedno z podstawowych stanowisk wyjaśniających naturę i istnienie świata, podtrzymywanych aktualnie w filozofii oraz na jej styku z naukami szczegółowymi. Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach zaprasza na konferencję, która odbędzie się w Katowicach oraz online. Konferencja w skrócie: Data: 2-3 czerwca 2022 r. Miejsce: Katowice, ul. Bankowa 8 i online […]

Philosophical Schools After 1950 International Conference: Warsaw, May 9-10, 2022

Philosophical Schools After 1950

W poniedziałek, 9 maja 2022 r., rozpoczyna się organizowana przez Filozofia na Uniwersytecie Warszawskim UW konferencja “Philosophical Schools After 1950” (9-10 maja 2022, BUW, 9 maja: sala 315, 10 maja: sala 254). Czego można się spodziewać? Świetni goście z Polski i z zagranicy zmierzą się z takimi pytaniami jak: czy po 1950 istniały na świecie szkoły filozoficzne? Jak można badać ten […]

XV Warsztaty Filozofii Przyrody – Ciążeń 2022

XV Warsztaty Filozofii Przyrody. Zaproszenie

Sekcja Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych Polskiego Towarzystwa Filozoficznego zaprasza na XV Warsztaty Filozofii Przyrody. Warsztaty odbędą się w dniach 23-26 czerwca 2022 r. w Domu Pracy Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w Ciążeniu. Zapraszamy do przesyłania zgłoszeń czynnego i biernego uczestnictwa. Zachęcamy do prezentacji własnych badań, osiągnięć, publikacji, grantów z zakresu filozofii przyrody i filozofii nauk przyrodniczych. Organizatorzy przewidują referaty P.T. Uczestników (dotyczące […]

Zmiany jakościowe i ich miara w traktacie O sześciu niedorzecznościach

Do rąk czytelnika trafia druga książka z serii tłumaczeń tekstów autorstwa Oksfordzkich Kalkulatorów – czternastowiecznych filozofów przyrody działających na Uniwersytecie Oksfordzkim. Pierwsze dzieło przetłumaczone na język polski to Kwestie o ruchu Ryszarda Kilvingtona, będące częścią jego komentarza do Fizyki Arystotelesa (Elżbieta Jung, Arystoteles na nowo odczytany. Ryszarda Kilvingtona „Kwestie o ruchu”, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2014). Obecny tom zawiera tłumaczenie, poprzedzone obszernym […]

Część i całość. W stronę topoontologii

Przenieśmy się do krainy płaszczaków, czyli krainy stworzonej przez Edwina Abbotta, brytyjskiego pisarza, autora Flatlandii. Wyobraźmy sobie świat złożony z dużej kartki papieru. Jego mieszkańcy, odcinki, trójkąty, kwadraty, pięciokąty i inne figury mogą się swobodnie poruszać po tej kartce, ale nie mogą wyjść ani pod nią, ani ponad nią. Jak płaszczaki widzą siebie nawzajem? Okrągła moneta na kartce widziana z góry […]

Joanna Luc: Czy funkcja falowa reprezentuje coś w świecie?

Pomimo wielkich sukcesów mechaniki kwantowej w przewidywaniu wyników eksperymentów i w zastosowaniach technologicznych wciąż nie jest jasne, jak należy interpretować formalizm matematyczny tej teorii. Spór toczy się w szczególności o to, czy funkcja falowa odpowiada czemuś obiektywnemu w świecie fizycznym. Zgodnie z naturalnym sposobem myślenia o relacji między językiem a światem wiele słów z naszego codziennego zasobu odpowiada przedmiotom, które traktujemy jako realnie […]