Pojedynczy złamany trzonowiec znaleziony w smaganym wiatrem skalnym schronie w południowo-wschodniej Francji może przesunąć wiedzę o pierwszych śladach człowieka współczesnego w Europie o prawie 10.000 lat.
Według międzynarodowego zespołu ów ząb i dziesiątki narzędzi kamiennych z tej samej warstwy osadowej należały do członka Homo sapiens, który żył około 54 000 lat temu. Dotychczas uważano, że w tym czasie neandertalczycy byli jedynymi mieszkańcami Europy. Odkrycia ujawniają również niezwykły obraz intymności współczesnych ludzi i ich neandertalskich sąsiadów – mogli oni wielokrotnie i naprzemiennie zamieszkiwać jaskinię – niekiedy nawet w cyklach rocznych.
Po pojawieniu się w Afryce współcześni ludzie wyruszyli na Bliski Wschód już 180 000 lat temu, gdzie być może po raz pierwszy spotkali się i skojarzyli z neandertalczykami, którzy już żyli w Europie i Azji. Dziś nie-Afrykanie noszą spuściznę tych kojarzeń – odziedziczyli około 2% swojego DNA od naszych neandertalskich kuzynów. Współcześni ludzie przybyli późno do Europy – najwcześniejsze do tej pory dowody ich szczątków i artefaktów datowane na około 45.000 lat pochodzą od bułgarskiego Bacho – Jaskinia Kiro.
Odkrycia, które mogą zmienić ten obraz, pochodzą ze skalistego nawisu znanego jako Grotte Mandrin w dolinie Rodanu. Prowadzone od 1990 roku wykopaliska w dnie jaskini obejmują 12 warstw osadowych obejmujących okres między 80.000 a 35.000 lat temu.
W 2006 roku w warstwie E archeolodzy znaleźli wiele zaostrzonych kamiennych grotów i kości zwierząt. Sześć lat później znaleźli częściowy ząb trzonowy – ząb niemowlęcy.
Slimak i współpracownicy datowali kości zwierząt metodą radiowęglową i ocenili ich wiek na 57.000 do 52.000 lat temu. Datowanie luminescencyjne osadów zdeponowanych w warstwie E, które określa, kiedy minerały kwarcowe były ostatnio wystawione na działanie promieni słonecznych, potwierdziło ten sam zakres dat.
Tymczasem Clément Zanolli, paleoantropolog z Uniwersytetu w Bordeaux, przeanalizował trzonowca i osiem innych zębów znalezionych w innych warstwach. Chociaż ząb trzonowy był złamany, zachował charakterystyczną część korony. Współczesny ludzki talonid (piętka) nadaje zębom bardziej kwadratowy kontur niż zębom neandertalczyków. „[Ten] ząb jest dość kwadratowy” – mówi Zanolli, wskazując, że należał do młodego współczesnego człowieka. Natomiast wszystkie zęby z warstw powyżej i poniżej warstwy E miały wyraźnie neandertalskie cechy.
Narzędzia kamienne z warstwy E potwierdzają identyfikację zęba, mówi Slimak: Są mniejsze, dokładniej wykonane i bardziej znormalizowane niż narzędzia z warstw z zębami neandertalczyków, które przypominają charakterystyczne dla neandertalczyków narzędzia Mousterian.
Narzędzia i zęby z kilku następnych warstw powyżej warstwy E sugerują, że neandertalczycy w pewnym momencie ponownie zajęli Grotte Mandrin. Następnie, w warstwach datowanych na około 42 000 lat temu, narzędzia ponownie wydają się być wykonane przez współczesnych ludzi; przypominają narzędzia „proto-oryniackie” znalezione w innych miejscach działalności współczesnego człowieka z tego samego okresu.
Łącznie dowody wskazują, że współcześni ludzie dotarli do południowej Francji około 54.000 lat temu , donoszą dziś naukowcy w Science Advances. Osadnicy prawdopodobnie przybyli ze wschodu i podróżowali doliną Rodanu od wybrzeża Morza Śródziemnego. Po tym, jak współcześni ludzie po raz pierwszy wprowadzili się do schronienia, następnie oni i neandertalczycy naprzemiennie zamieszkiwali jaskinię przez kolejne 10.000 lat.
- Koncepcja nauki Philipa Kitchera – Anna Starościc - 6 grudnia 2024
- Od Kopernika do kwantowej grawitacji. Debata Kopernikańska w Toruniu - 5 grudnia 2024
- Filozofować w kontekście nauk - 4 grudnia 2024