Granice natury – granice nauki
Panel dyskusyjny podczas X Polskiego Zjazdu Filozoficznego
Panel odbył się 18 września 2015 r.
Można wyróżnić co najmniej cztery sposoby rozumienia terminu natura (przyroda): (a) jako całość tego, co istnieje; (b) jako to, co opisuje przyrodoznawstwo; (c) jako wyróżniony, autonomiczny przedmiot opisywany przez nauki przyrodnicze. Można także przyjąć rozumienie (d), zgodnie z którym natura jest konstytutywnym składnikiem bytu przejawiającym się w działaniu. Jeśli przyjmie się rozumienie (b), to wówczas granice nauk przyrodniczych będą granicami natury. Jednakże tytułowy problem panelu suponuje, że należy przyjąć rozumienie (c), które zakłada jej ontyczną, epistemiczną i metodologiczną autonomię. Natura jest rozumiana wówczas jako to, co fizyczne i ujęte teleologicznie w przeciwieństwie do nauki rozumianej jako jedna z form kultury. Przy takim założeniu możemy granice natury ujmować niezależnie od granic nauki i badać ich wzajemne zależności uwzględniając w szczególności rozumienie (d), zgodnie z którym natura bytu wyznacza jego właściwości i zachowanie oraz normy określające działania podejmowane wobec niego.
W trakcie panelu zostaną podjęte następujące, powiązane ze sobą, problemy:
- Czy natura wyznacza granice nauce?
- Czy natura wyznacza granice postępu technologicznego?
- Czy natura wyznacza granice wolności człowieka w zakresie jej przekształcania?
- Czy nauka wyznacza granice naturze?
- Jakie są metodologiczne i etyczne ograniczenia nauki w badaniu natury?
- Czy uczeni ponoszą odpowiedzialność za stan przyrody?
- Jakie są relacje między prawami natury a prawami przyrody ustalanymi przez nauki przyrodnicze?
- Czy jesteśmy zobowiązani działać zgodnie z prawami natury?
Moderator: Prof. Paweł Zeidler (IF UAM)
Paneliści
- Grzegorz Bugajak (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie)
Pre-aksjologiczny aspekt granic natury: czy istnieją działania (nie)naturalne? - Zygmunt Hajduk (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II)
Granice i ograniczenia nauki - Elżbieta Kałuszyńska (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie)
Granice natury – granice nauki - Janusz Mączka (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie)
Granice natury – granice nauki - Zbigniew Wróblewski (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II)
Granice nauki
Streszczenia wystąpień
https://www.filozofiaprzyrody.pl/projects/granice-natury-granice-nauki-panel-dyskusyjny/
- Christian Philosophy facing Naturalism (2024) - 18 września 2024
- XVII Warsztaty Filozofii Przyrody. Kraków 13-16.06.2024. Fotorelacja - 23 lipca 2024
- Sławomir Leciejewski – O filozofii eksperymentu - 23 lipca 2024